Behandelfase Eerste Kamer: implementatietraject gestart.

nationaal

Op 5 maart 2024 besloot de commissie Financiën de brief van 26 februari (EK, J) voor kennisgeving aan te nemen en de toezegging T03749 als voldaan te beschouwen.

Europees

Vertegenwoordigers van het Europees Parlement en de Raad bereikten op 10 februari 2024 een voorlopig politiek akkoord over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact.

volledige titel

Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, de Europese Centrale Bank, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de regio's: Mededeling over een leidraad voor een hervorming van het EU-kader voor economische governance

document Europese Commissie

COM(2022) 583, d.d. 9 november 2022

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

Op 30 april 2024 werd Richtlijn 2024/1265 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze richtlijn treedt in werking op de datum van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie.

Op 30 april 2024 werd Verordening 2024/1264 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze verordening treedt in werking op de dag van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Op 30 april 2024 werd Verordening 2024/1263 gepubliceerd in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze verordening treedt in werking op de dag van de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de Europese Unie. Deze verordening is verbindend in al haar onderdelen en is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat.

Op 5 maart 2024 besloot de commissie Financiën de brief van 26 februari (EK, J) voor kennisgeving aan te nemen en de toezegging T03749 als voldaan te beschouwen.

Op 27 februari 2024 vond het mondelinge overleg met de minister van Financiën plaats.

Op 13 februari 2024 besloten de commissies het mondelinge overleg met de minister van Financiën te houden op dinsdag 27 februari 2024 van 15.00-16.15. Hierbij zal het eerste kwartier van het overleg besteed worden aan een korte kennismaking met de minister.

Op 30 januari 2024 besloten de commissies dat in verband met de plenaire agenda op 6 februari ernaar wordt gestreefd het geplande mondeling overleg met de minister te plannen op dinsdag 27 februari 2024.

Op 16 januari 2024 bespraken de commissies het verslag van de informele Ecofinraad van 20 december 2023 en het Raadsakkoord over de herziening van het Europees begrotingsraamwerk (21.501-07, GF). De commissies verzochten de griffie naar aanleiding van deze brief om op korte termijn een mondeling overleg met de huidige minister van Financiën in te plannen, onder meer over de wijze waarop de commissie is geïnformeerd in het kader van het parlementaire behandelvoorbehoud dat eerder was gemaakt. Een datumvoorstel voor dit overleg zal de eerstvolgende vergadering aan de commissies worden voorgelegd.

Op 19 december 2023 bespraken de commissies het deelverslag van de Eurogroep en Ecofinraad van 7 en 8 december 2023, waarin het kabinet het voorstel voor de Raadspositie op de drie wetsteksten over economic governance beoordeelt (21.501-07, GC). Ook lag de geannoteerde agenda van de extra ingelaste Ecofinraad van 20 december 2023 ter bespreking voor. De commissies namen zowel het verslag als de geannoteerde agenda voor kennisgeving aan, en verzochten de minister van Financiën hen op korte termijn te informeren over de uitkomst van de extra Ecofinraad.

Op 5 december 2023 namen de commissies de reactie van de minister van Financiën inzake de beëindiging van het parlementair behandelvoorbehoud voor kennisgeving aan.

Op 27 november 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord op de brief van 10 oktober. Hierin zegt zij de commissies toe aan hun informatieverzoek te zullen voldoen. Op 28 november werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, H) vastgesteld.

Op 10 oktober 2023 informeerde de Kamer de minister van Financiën per brief over de beëindiging van het parlementair behandelvoorbehoud, mits voldaan wordt aan een informatieverzoek van de commissies.

Op 3 oktober 2023 besloten de commissies het advies om het parlementair behandelvoorbehoud op te heffen (EK, F) door te geleiden naar de plenaire vergadering van 10 oktober, waar het als hamerstuk is afgedaan.

Op 26 september 2023 vond een mondeling overleg met de minister van Financiën plaats. Het overleg is terug te zien via deze link.

Op 5 september 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord op de brief van 12 juli 2023 over het parlementair behandelvoorbehoud. Op 8 september 2023 werd het verslag van een nader schriftelijk overleg (EK, C) vastgesteld.

Op 11 juli 2023 stemde de Eerste Kamer in met het maken van een parlementair behandelvoorbehoud op de wetgevende voorstellen over economische governance. Naar aanleiding hiervan is op 12 juli 2023 een brief gestuurd naar de minister van Financiën.

Op 4 juli 2023 besloten de commissies het parlementair behandelvoorbehoud (36.290, D) door te geleiden naar de plenaire vergadering van 11 juli, na aanpassing daarvan qua toonzetting en waarbij wordt benadrukt dat de commissie vooral benieuwd is naar de antwoorden van de minister tijdens een te organiseren mondeling overleg, bij voorkeur op 12 september 2023.

Op 27 juni 2023 besloten de commissies een parlementair behandelvoorbehoud aan de Kamer voor te stellen. Zij verzochten de griffie een voorstel voor te bereiden voor 4 juli 2023, zodat het parlementair behandelvoorbehoud op 11 juli 2023 plenair kan worden vastgesteld.

Op 6 juni 2023 bespraken de commissies de voorstellen voor de hervorming van het Stabiliteits- en Groeipact. Zij besloten om het agendapunt aan te houden tot 27 juni 2023 en dan te besluiten over het al dan niet plaatsen van een parlementair behandelvoorbehoud.

Op 9 mei 2023 bespraken de commissies het verslag van een schriftelijk overleg. Zij besloten dit voor kennisgeving aan te nemen.

Op 18 april 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord. Op 20 april 2023 werd het verslag van een nader schriftelijk overleg (EK, B) vastgesteld.

Op 15 maart 2023 is de brief met nadere vragen verstuurd aan de minister van Financiën.

Op 7 maart 2023 bespraken de commissies antwoord van de regering en leverde de fractie van de VVD inbreng voor nader schriftelijk overleg.

Op 17 februari 2023 stuurde de minister van Financiën een antwoord op de brief met vragen. Op 21 februari 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg (EK, A) vastgesteld.

Op 18 januari 2023 is de brief met vragen verstuurd naar de minister van Financiën.

Op 13 december 2022 leverde de fractie van de VVD inbreng voor schriftelijk overleg.

Op 6 december 2022 besloot de commissie Financiën op verzoek van het lid Van Ballekom (VVD) om op 13 december 2022 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg.

Op 18 augustus voerde de commissie Financiën een schriftelijk overleg met de minister van Financiën over de verordening en richtlijnen inzake het Europees Begrotingsraamwerk (22.112, 3743). Het verslag van een schriftelijk overleg werd betrokken bij het commissiedebat Eurogroep/Ecofinraad op 4 juli 2023.

De commissie Financiën betrok de kabinetsappreciatie bij het commissiedebat op 1 december 2022 over de Eurogroep en Ecofinraad (21.501-07, 1917).

Op 28 november 2022 stuurde het kabinet een kabinetsappreciatie over het voorstel (22.112, IY) aan de Kamer met daarin het standpunt van de regering. Deze brief vervangt het gebruikelijke BNC-fiche.

De Nederlandse inzet is gebaseerd op drie pijlers: opwaartse economische convergentie, houdbare overheidsfinanciën en effectieve naleving en handhaving. Volgens het kabinet sluit het raamwerk dat de Europese Commissie voorstelt enerzijds op meerdere aspecten aan bij de Nederlandse inzet. Anderzijds vraagt het kabinet nog om opheldering en meerdere waarborgen.

Het kabinet verwelkomt het behoud van de referentiewaarden van 60% voor de overheidsschuld en 3% voor het begrotingstekort, het opstellen van plannen door landen en het sturen op uitgavenplafonds. Ook steunt het kabinet de nadruk op schuldhoudbaarheidsrisico's en de vermindering van regeldruk voor de lidstaten met een lagere publieke schuld. Wel vindt het kabinet dat er meer informatie vanuit de Europese Commissie nodig is om de voorstellen goed te beoordelen. Ook zijn volgens het kabinet waarborgen nodig in het raamwerk, voornamelijk als het gaat om transparantie en gelijke behandeling, voldoende ambitie voor schuldafbouw en effectieve handhaving.

De bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit van het voorstel beoordeelt het kabinet positief. Het kabinet kan zich vinden in de voorgestelde rechtsgrondslagen (artikelen 5, 121, 126 en 136 VWEU) en acht dat de voorstellen in de mededeling binnen de bevoegdheden van de Europese Unie blijven. Vanwege de gedeelde munt en de sterke verwevenheid van de Europese economieën, zijn houdbare overheidsfinanciën in de EU volgens het kabinet een algemeen belang. Volgens het kabinet is het nodig deze regels op EU-niveau af te spreken. De voorstellen gaan volgens het kabinet ook niet verder dan noodzakelijk, omdat er voldoende ruimte is voor de lidstaten om een eigen begrotingsbeleid en economisch beleid te voeren.

Wetgevende voorstellen

Op 2 juni 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche over de wetgevende voorstellen van de economische governance (36.290, C). Het kabinet stelt dat het voorgestelde raamwerk in lijn is met de mededeling van de Commissie over de economische governance.

De bevoegdheid van het voorstel oordeelt het kabinet positief. COM(2023)240 is gebaseerd op artikel 121, lid 6 van het VWEU. Met dit artikel kunnen er bij verordeningen nadere bepalingen vastgesteld voor de multilaterale toezichtprocedure inzake het economische beleid van lidstaten. COM(2023)241 en COM(2023)242 zijn gebaseerd op artikel 126, lid 14 van het VWEU. Met deze bepaling neemt de Raad passende bepalingen aan die in de plaats komen van de bepalingen die gaan over de procedure bij buitensporige tekorten. Al deze bepalingen hebben betrekking op het gemeenschappelijk economisch beleid. Het kabinet kan zich vinden in de voorgestelde rechtsgrondslagen.

Ook over de subsidiariteit van de voorstellen is het kabinet positief. De voorstellen hebben als doel schuldhoudbaarheid te waarborgen en daarmee duurzame en inclusieve economische groei te bevorderen. Door de gedeelde munt en de sterke verwevenheid van de economieen van delidstaten, kunnen de doelstellingen uit de voorstellen onvoldoende op lidstatelijk niveau worden verwezenlijkt. Om de houdbaarheid van de overheidsfinancien in de Unie te waarborgen is optreden op EU-niveau gerechtvaardigd.

Tevens beoordeelt het kabinet de proportionaliteit van de voorstellen positief. Volgens artikel 121, lid 1 van het VWEU is het economisch en begrotingsbeleid van de lidstaten een aangelegenheid van gemeenschappelijk belang. De voorstellen zijn geschikt om het doel van houdbare overheidsfinancien verder te bereiken. Ook gaan de voorstellen volgens het kabinet niet verder dan noodzakelijk om de budgettaire beleidscoordinatie in de EU te versterken en laten zijn voldoende ruimte voor de lidstaten om een eigen begrotingsbeleid en economisch beleid te voeren.

Onder de lidstaten is consensus over het feit dat het SGP effectiever moet worden. De meningen verschillen over de manier waarop. Sommige lidstaten hebben twijfels over de voorgestelde landspecifieke risico-gebaseerde benadering. Andere lidstaten, waaronder Nederland, zien in de door de Commissie voorgestelde benaderingwel een basis voor de toekomst van het SGP, maar verschilen onderling van mening over de wijze waarop de juiste balans gevonden gevonden moet worden tussen verschillende doelstellingen. Ook twijfelt een aantal lidstaten aan het gebruik van de schuldhoudbaarheidsanalyse binnen het SGP. Op hoofdlijnen wijst een deel vande lidstaten, waaronder Nederland, met name op het belang van voldoende schuldafbouw, effectieve handhaving en investeringen en hervormingen die bijdragenaan schuldhoudbaarheid en economische convergentie. Een ander deel van de lidstaten vraagt primair aandacht voor nationaal eigenaarschap,flexibiliteit en meer ruimte voor investeringen. Sommige lidstaten pleiten juist in het bijzonder voor meer ruimte voor defensie-uitgaven. De positie van het Europees Parlement is momenteel nog niet bekend. Verschillende fracties zijn bezig met positiebepaling.

De Europese Commissie heeft op 9 november 2022 een mededeling gepubliceerd waarin zij uiteen zet wat volgens haar de contouren moeten zijn van de hervorming van het Stabiliteits- en Groeipact en de Macro-Economische Onevenwichtigheidsprocedure.

De leidraad van de Europese Commissie voor de hervorming van het kader voor economische governance is erop gericht een eenvoudigere en geïntegreerde architectuur voor macrobudgettair toezicht vast te stellen om de houdbaarheid van de schuld te waarborgen en duurzame en inclusieve groei te bevorderen. Centraal hierbij staat een landspecifieke aanpak waarbij lidstaten zelf een plan opstellen om hun schuld af te bouwen, daarbij hervormingen en investeringen in acht nemend. Voor een grondige hervorming van het EU-kader voor economische governance is een wetswijziging vereist, aldus de Europese Commissie. Hierbij stelt zij voor om de in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie vastgelegde referentiewaarden van het begrotingstekort van 3% van het bruto binnenlands product en van de schuldquote van 60% van het bruto binnenlands product te behouden. De voorgestelde aanpassingen aan de Macro-Economische Onevenwichtigheidsprocedure kunnen volgens de Europese Commissie worden gerealiseerd binnen de bestaande wettelijke bepalingen.

Vertegenwoordigers van het Europees Parlement en de Raad bereikten op 10 februari 2024 een voorlopig politiek akkoord over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact.

Op 20 december 2023 bereikten de lidstaten een Raadsakkoord over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact tijdens een extra ingelaste Ecofinraad (21.501-07, GF). Het voorstel van het Spaanse voorzitterschap van de Raad kon op steun rekenen van alle lidstaten. Het Raadsakkoord over de drie wetgevende teksten is op 21 december 2023 bekrachtigd in het Comité van Permanente Vertegenwoordigers (Coreper).

Tijdens de Ecofinraad van 7 en 8 december 2023 stelde het Spaanse voorzitterschap de aangepaste wetgevende teksten aan de lidstaten voor. In het verslag van de bijeenkomst beoordeelt het kabinet het voorstel voor de Raadspositie op de drie teksten en komt daarbij alles overwegende tot een positief oordeel. De minister schrijft dat het kabinet voornemens is met het voorstel in te stemmen, maar geeft aan dat sommige lidstaten nog nadere wensen kunnen hebben. Mogelijk vindt daarom een aanvullende Ecofinraad plaats om de onderhandelingen af te ronden (21.501-07, GC).

Op 9 november 2023 wisselde de Ecofinraad opnieuw van gedachten over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact. Volgens de minister toonden de lidstaten zich constructief en erkenden het belang om een compromis te bereiken. Het Spaanse voorzitterschap kondigde aan dat er mogelijk een extra Ecofinraad nodig zal zijn om dit jaar tot overeenstemming te kunnen komen in de Raad (21.501-07, GA).

Tijdens het Ecofinraad-ontbijt op 17 oktober 2023 schetste het Spaanse voorzitterschap de door hen voorgestelde invulling van de vier hoofdthema's. Aangezien de listaten op sommige onderdelen nog van mening verschilden, slaagden zij er nog niet om een overkoepelend politiek akkoord te sluiten. Wel concludeerde het voorzitterschap dat er voldoende basis was voor verdere uitwerking van de wetteksten (21.501-07, FY).

In het verslag van de Eurogroep en de informele Ecofinraad van 15 en 16 september 2023 geeft de minister van Financiën een beeld van recente besprekingen in de Ecofinraad over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact (21.501-07, FW). Gesproken werd o.a. over de gemaakte voortgang op de vier hoofdthema's die tijdens de Ecofinraad van 13 en 14 juli 2023 zijn vastgesteld. Veel landen pleitten ervoor dit najaar tot een akkoord te komen, hoewel meerderen ook aangaven dat dit een ambitieuze tijdslijn is.

Tijdens de Ecofinraad van 13 en 14 juli 2023 stelden de ministers vier hoofdthema's vast voor verdere onderhandelingen over het Stabiliteits- en Groeipact: (1) institutionele verhoudingen, (2) waarborg voldoende ambitieuze schuldafbouw, (3) ruimte voor investeringen en prikkels voor hervormingen en (4) effectieve handhaving (21.501-07, FT). Lidstaten spraken hun steun uit voor deze thema’s, benadrukten het belang van snelle voortgang en streven naar een akkoord dit najaar.

Op 14 maart 2023 nam de Ecofinraad conclusies aan over het voorstel (21.501-07, FM). Op hoofdlijnen onderstrepen de Raadsconclusies het belang van houdbare overheidsfinanciën op de middellange- en lange termijn, duurzame economische groei en convergentie en het adresseren van macro-economische onevenwichtigheden, ondersteund door hervormingen en investeringen die bijdragen aan economische groei en weerbaarheid. In de conclusies is een onderscheid gemaakt tussen de thema's waar de EU-lidstaten het over eens zijn, en thema's waar nog werk voor nodig is. Deze Raadsconclusies zijn een tussenstap om tot daadwerkelijke hervormingen te komen. De komende maanden wordt de discussie voortgezet in de Eurogroep en Ecofinraad. De Europese Commissie publiceert binnenkort wetgevende voorstellen.

Op 14 februari 2023 sprak de Ecofinraad (21.501-07, FK) over het voorstel. Het voorzitterschap van de Raad streeft ernaar om in maart 2023 conclusies aan te nemen. De focus van de bijeenkomst lag op landspecifieke schuldafbouw, meerjarenplannen en het overgaan op een op risico's gebaseerde benadering. Meerdere lidstaten lieten weten open te staan voor Raadsconclusies. Nederland heeft een sterk appel gedaan om tot Raadsconclusies te komen en het belang van voortgang van de hervorming benadrukt.

Tijdens de Eurogroep bijeenkomst op 16 januari 2023 (21.501-07, FI) vond een gedachtewissing plaats over de eurozone-aspecten van het voorstel. Een aantal aanwezigen vond het belangrijk om voortgang te maken met de herziening. Anderen benadrukten juist voldoende tijd te nemen voor de precieze uitwerking. De verdere bespreking vindt primair plaats in de Ecofinraad.

Tijdens de Eurgroep en Ecofinraad van 5 en 6 december 2022 (21.501-07, FG) gaf de Europese Commissie een presentatie over de Mededeling. De Commissie vestigde de aandacht op de noodzaak van de juiste balans tussen schuldafbouw en de implementatie van goede investeringen, het belang van heldere regels en procedures en de jaarlijkse ontwerpbegrotingen die door eurolanden worden opgesteld. Besprekingen over het voorstel in de Eurogroep vinden plaats op 16 januari en 13 maart 2023. Tijdens de Ecofinraad hadden ministers een eerste gedachtewisseling over het voorstel. De meeste lidstaten verwelkomden het werk van de Commissie, maar gaven aan meer informatie nodig te hebben om de voorstellen te kunnen beoordelen. Sommige lidstaten zien de contouren van de Commissie als een goed uitgangspunt voor de gedachtewisseling, terwijl anderen daarover terughoudender waren.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Vertegenwoordigers van het Europees Parlement en de Raad bereikten op 10 februari 2024 een voorlopig politiek akkoord over de herziening van het Stabiliteits- en Groeipact.

COM(2023)240

Op 17 januari 2024 stemde het Europees Parlement plenair in met het starten van interinstitutionele onderhandelingen.

Op 15 december 2023 diende de commissie het verslag in voor plenaire behandeling in eerste lezing.

Op 12 oktober 2023 bracht de commissie het ontwerpverslag uit over het voorstel.

Het voorstel wordt behandeld door de commissie voor economische en monetaire zaken (ECON). De commissie werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL) is aangesteld als adviescommissie.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)240 weergegeven.

COM(2023)241

Op 14 december 2023 diende de commissie het verslag in voor plenaire behandeling in eerste lezing.

Het voorstel wordt behandeld door de commissie voor economische en monetaire zaken (ECON). De begrotingscommissie (BUDG) en de commissie werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL) zijn aangesteld als adviescommissies.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)241 weergegeven.

COM(2023)242

Op 15 december diende de commissie het verslag in voor plenaire behandeling in eerste lezing.

Het voorstel wordt behandeld door de commissie voor economische en monetaire zaken (ECON). De commissie werkgelegenheid en sociale zaken (EMPL) is aangesteld als adviescommissie.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel COM(2023)242 weergegeven.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 7 december 2023 nam de Italiaanse Senaat een standpunt in over de wetgevende voorstellen.

Op 13 juli 2023 nam de Tsjechische Senaat een standpunt in over de wetgevende voorstellen.

Op 16 juni 2023 nam de Duitse Bondsraad een standpunt in over het voorstel COM(2023)242.

Op 14 juni 2023 namen de Ierse Houses of Oireachtas een politieke contributie aan over de wetgevende voorstellen.

Op 8 maart 2023 nam de Italiaanse Kamer van Afgevaardigden een standpunt in over de mededeling.

Op 3 maart 2023 nam de Duitse Bondsraad een standpunt in over de mededeling.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)240 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)241 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel COM(2023)242 in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.