Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

Op 12 augustus 2023 besprak de commissie de brief van de regering en van de Europese Commissie. Zij besloot de brieven ter kennisgeving aan te nemen.

Europees

Op 19 maart 2024 stemde de commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement in met het voorlopig akkoord van 1 maart 2024.

volledige titel

Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad betreffende de verzameling en de doorgifte van vooraf te verstrekken passagiersgegevens met het oog op het voorkomen, opsporen, onderzoeken en vervolgen van terroristische misdrijven en ernstige criminaliteit, en tot wijziging van Verordening (EU) 2019/818

document Europese Commissie

COM(2022)731, d.d. 13 december 2022

rechtsgrondslag

artikel 82, lid 1, punt d), artikel 87, lid 2, punt a) VWEU

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Op 12 augustus 2023 besprak de commissie de brief van de regering en van de Europese Commissie. Zij besloot de brieven ter kennisgeving aan te nemen.

Op 7 augustus 2023 stuurde de Europese Commissie een antwoord (EK, C) op de brief met vragen van 26 april 2023.

Op 27 juni 2023 besloot de commissie de bespreking van de brief van de minister aan te houden en opnieuw te agenderen wanneer de Europese Commissie een reactie heeft gegeven op de vragen in de brief van 26 april 2023.

Op 2 juni 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid een antwoord op de brief van 19 april 2023. Op 6 juni 2023 werd het verslag schriftelijk overleg (EK, B) vastgesteld.

Op 26 april 2023 is een brief met vragen (EK, A) verstuurd aan de Europese Commissie in het kader van de politieke dialoog.

Op 19 april 2023 is een brief met vragen verstuurd aan de minister van Justitie en Veiligheid.

Op 11 april 2023 leverden de fracties van GroenLinks, PvdA, D66 en de PvdD gezamenlijk en PVV inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie.

Op 28 maart 2023 besloot de commissie de inbrengtermijn te verlengen en tot 11 april 2023 gelegenheid te bieden tot het leveren van inbreng voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie.

Op 21 februari 2023 besloot de commissie op 28 maart 2023 inbreng te leveren voor schriftelijk overleg met de regering en/of de Europese Commissie. De staf wordt verzocht informatie te verstrekken over de brief van de Autoriteit Persoonsgegevens naar aanleiding van een uitspraak van het Hof van Justitie van de EU over de Passenger Name Record (PNR) richtlijn.

Op 10 februari 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche.

Op 20 december 2022 gaf de commissie aan de voorstellen COM(2022)729 en COM(2022)731 in behandeling te willen nemen, maar eerst het BNC-fiche af te willen wachten alvorens een inbrengdatum te bepalen. De leden verzoeken de staf de wens over te brengen aan het kabinet om in het fiche ook te reflecteren op een uitspraak van Hof van Justitie van de Europese Unie over Passenger Name Record (PNR) gegevens (C-817/19).

Tijdens het schriftelijk overleg over de JBZ-Raad van 20 en 21 juli 2023 stelden de leden van de commissie J&V onder andere vragen over het voorstel. Deze vragen werden op 29 augustus beantwoord en op 31 augustus 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg vastgesteld (32.317, 849).

Op 6 maart 2023 leverde de commissie J&V inbreng voor schriftelijk overleg over het voorstel, naar aanleiding van de JBZ-Raad die plaatsvindt op 9 en 10 maart 2023. Op 8 maart 2023 stuurden de ministers van Justitie en Veiligheid en voor Rechtsbescherming een antwoord. Op 10 maart 2023 werd het verslag van een schriftelijk overleg (32.317, 825) vastgesteld. De commissie besloot op 16 maart 2023 om dit te betrekken bij het commissiedebat op 7 juni 2023 over de JBZ-Raad.

Op 10 februari 2023 ontving de Kamer het BNC-fiche met daarin het standpunt van de regering over het voorstel. Het kabinet verwelkomt het voorstel van de Europese Commissie en onderschrijft in grote lijnen de tekortkomingen in de huidige API-wetgeving. Het kabinet is voorstander van de verduidelijking die het voorstel biedt over de verzameling en doorgifte van API-gegevens. Nederland maakt op dit moment al gebruik van de mogelijkheid die de huidige API-wetgeving biedt voor het gebruik van gegevens voor rechtshandhavingsdoeleinden. Met de verordening wordt dit voor alle EU-lidstaten geregeld.

Het kabinet verwelkomt dat de Europese Commissie al rekening heeft gehouden met het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie over de PNR-richtlijn. Naar aanleiding van het verzoek van de Eerste Kamer reflecteert het kabinet in het BNC-fiche ook op dit arrest. Het kabinet zet zich in Brussel in voor een EU-brede aanpak naar aanleiding van het arrest.

Het kabinet zal er verder aandacht voor vragen dat luchtvaartmaatschappijen tijdig geïnformeerd worden op het moment van overgang op het nieuwe systeem voor de doorgifte van API-gegevens, en dat er randvoorwaarden zijn bij het gebruik van het systeem, zoals een back-up bij storingen.

Het kabinet oordeelt positief over de bevoegdheid, subsidiariteit en proportionaliteit van het voorstel. Het kabinet kan zich vinden in de rechtsgrondslagen (artikel 82, lid 1, onder d VWEU, artikel 87, lid 2, onder a, VWEU en artikel 4, lid 2, onder j, VWEU). Gezien de grensoverschrijdende aard van criminaliteit en terrorisme is volgens het kabinet een EU-brede aanpak nodig. Ook kan een wijziging van bestaande EU-wetgeving alleen op EU-niveau plaatsvinden. Het voorstel is volgens het kabinet geschikt om het doel te bereiken, en gaat niet verder dan noodzakelijk.

Er is brede steun onder de EU-lidstaten om de API-verordening uit 2004 te herzien. Als het gaat om de precieze uitwerking van het voorstel is het standpunt van de lidstaten minder duidelijk. De positie van het Europees Parlement is op moment van schrijven van het BNC-fiche nog niet bekend.

Op 13 december 2022 publiceerde de Europese Commissie (hierna: de Commissie) een voorstel voor de verzameling en doorgifte van Advance Passenger Information (API-gegevens) met als doel terroristische misdrijven en zware criminaliteit in de EU te voorkomen, op te sporen, te onderzoeken en te vervolgen. Dit voorstel is gepresenteerd naast een voorstel inzake de verzameling en doorgifte van API-gegevens voor grensbewakingsdoeleinden (zie Edossier E230004). De twee voorstellen vervangen samen de huidige API-Richtlijn.

Het voorstel verplicht luchtvaarmaatschappijen API-gegevens bij vluchten vanuit of naar derde landen en bij vluchten binnen de EU en Schengen te verzamelen. De reikwijdte van de API-verordening rechtshandhaving is daarmee gelijk aan die van de PNR-Richtlijn voor zover lidstaten gebruik maken van bovengenoemde mogelijkheid om deze intra-EU toe te passen. Ingevolge het recente arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) over de PNR-Richtlijn kan er alleen sprake zijn van het gebruik van gegevens van álle vluchten binnen de EU indien de betrokken lidstaat met een werkelijke en actuele of voorzienbare terroristische dreiging wordt geconfronteerd. Het voorliggende voorstel houdt met dit arrest rekening door doorgifte van API-gegevens aan de passagiersinformatie-eenheden (PIU's) van de lidstaten alleen mogelijk te maken door een in te stellen router, voor een door elke lidstaat opgestelde lijst met geselecteerde vluchten binnen de EU.

Op 1 maart 2024 sloten de Europese intellingen een voorlopig akkoord op het voorstel. Het akkoord moet nog aangenomen worden door zowel de Raad als het Europees Parlement alvorens het definitief van kracht zal zijn.

Op 21 juni 2023 is er een raadspositie op het voorstel aangenomen (32.317, OD). Het Spaanse voorzitterschap verwacht eind oktober de triloog-onderhandelingen met het Europees Parlement te kunnen starten.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 19 maart 2024 stemde de commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) van het Europees Parlement in met het voorlopig akkoord van 1 maart 2024.

Op 1 maart 2024 sloten de Europese intellingen een voorlopig akkoord op het voorstel. Het akkoord moet nog aangenomen worden door zowel de Raad als het Europees Parlement alvorens het definitief van kracht zal zijn.

Op 19 juli 2023 publiceerde de commissie TRAN een opinie over het voorstel.

Op 4 juli 2023 bracht de commissie LIBE het ontwerpverslag uit over het voorstel.

De commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissies Vervoer en toerisme (TRAN) en Begroting (BUDG) zijn aangesteld als adviescommissies.

Dit voorstel behoort tot de prioriteiten van de Europese instellingen voor 2023-24. Op dit dossier willen zij aanzienlijke vooruitgang boeken.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

De deadline voor het indienen van een subsidiariteitsbezwaar is op 4 april 2023.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Informatie over uitspraak Hof van Justitie van de Europese Unie over de PNR- richtlijn (zie besluitpunt 21 februari 2023):

Op 30 juni 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid de jaarrapportage 2022 van de functionaris gegevensbescherming van de Passagiersinformatie-eenheid Nederland aan de Tweede Kamer (34.861, 37).

Op 17 mei 2023 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid een brief aan de Tweede Kamer waarin ze inging op de voortgang van de implementatie van aanvullende maatregelen met betrekking tot verwerking van PNR-gegevens (34.861/32.761, 36).

Op 10 maart 2023 stuurde de minister van Jusititie en Veiligheid een reactie (34.861/32.761, 35) aan de Tweede Kamer over het verzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens om PNR-wetgeving aan te passen. De commissie J&V van de Tweede kamer besloot de brief te betrekken bij het dertigledendebat over het bericht dat het ministerie van J&V per direct moet stoppen met het verzamelen van de gegevens van luchtvaartpassagiers. Dit debat is komen te vervallen. De brief werd daarom behandeld in het commissiedebat over terrorisme/extremisme op 7 juni 2023.

Op 21 februari 2023 verstuurde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een brief aan de minister van Justitie en Veiligheid waarin zij de minister oproept om het verwerken van Passenger Name Record (PNR) gegevens onmiddellijk in overeenstemming te brengen met de PNR-richtlijn en de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 21 juni 2022. De AP vraagt de minister de omvangrijke verwerking van de PNR-gegevens te beperken, en binnen veertien dagen aan te geven welke acties zij heeft ondernomen of gaat ondernemen.

Op 13 december 2022 publiceerde het Europees Comité voor gegevensbescherming (EDPB) een verklaring over de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie. De EDPB roept de EU-lidstaten op om de implementatie van de PNR-richtlijn in lijn te brengen met de uitspraak van het Hof. Volgens de EDPB verzamelen waarschijnlijk de meeste lidstaten te veel data.

Op 30 juni 2022 stuurde de minister van Justitie en Veiligheid per brief (29.754, 644) een reactie aan de Tweede Kamer op de uitspraak van het Hof. De commissie J&V betrok dit bij het commissiedebat terrorisme en extremisme op 24 november 2022.

Op 21 juni 2022 deed het Hof van Justitie van de Europese Unie uitspraak over de PNR-richtlijn. Het Hof concludeert dat de bevoegdheden van de PNR-richtlijn slechts mogen worden uitgeoefend voor zover dat strikt noodzakelijk is, met inachtingneming van de grondrechten.

Op 3 januari 2022 adviseerde de Autoriteit Persoonsgegevens de minister van Justitie en Veiligheid om de toepassing van de PNR-wet voor vluchten binnen de Europese Unie niet voort te zetten.