E210021
Laatste revisie: 03-02-2022

E210021 - Commissiemededeling: Verslag over de rechtsstaat 2021 - De situatie op het gebied van de rechtsstaat in de Europese Unie



Op 20 juli 2021 heeft de Europese Commissie haar tweede EU-rechtsstaatrapportPDF-document uitgebracht. Het verslag bevat een overzicht van de staat van de rechtsstaat in de EU en in de verschillende lidstaten en de veranderingen sinds het rapport van 2020.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

nationaal

De commissies EUZA, BiZa/AZ en J&V voerden op 1 februari 2022 een videogesprek met Vicevoorzitter van de Europese Commissie, Vêra Jourová, over onder andere het Verslag over de rechtsstaat (zie videoverslag).

Europees

Op basis van de landenhoofdstukken in het Rechtsstaatrapport 2021 van de Commissie voerden de leden van de Raad Algemene Zaken op 23 november 2021 (21.501-02, DM) een rechtsstatelijkheidsdialoog met Kroatië, Italië, Cyprus, Letland, Litouwen. Deze dialoog heeft tot doel het onderlinge gesprek over rechtsstatelijkheid in de Unie te bevorderen, eventuele rechtsstatelijke problemen in een eerder stadium te signaleren, en daarover best practices uit te wisselen. Onder het Franse voorzitterschap zullen in het voorjaar van 2022 de volgende vijf lidstaten aan de beurt zijn voor hun landenspecifieke rechtsstatelijkheidsdialoog: Nederland, Luxemburg, Hongarije, Malta en Oostenrijk.


Kerngegevens

volledige titel

Commissiemededeling: Verslag over de rechtsstaat 2021 - De situatie op het gebied van de rechtsstaat in de Europese Unie

document Europese Commissie

COM(2021)700PDF-document, d.d. 20 juli 2021

commissies Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwant dossier


Behandeling Eerste Kamer

De commissies EUZA, BiZa/AZ en J&V voerden op 1 februari 2022 een videogesprek met Vicevoorzitter van de Europese Commissie, Vêra Jourová, over onder andere het Verslag over de rechtsstaat (zie videoverslag).

Op 12 oktober 2021 besloten de commissies om de kabinetsappreciatie van het Rechtsstaatrapport 2021 (35.295, P) voor kennisgeving aan te nemen en te betrekken bij het beleidsdebat over de Rechtsstaat, Democratie en Fundamentele rechten in de EU, dat op 1 februari 2022 staat ingepland.

Op 28 september 2021 voerden de commissies een videogesprek met Eurocommissaris Reynders over de Rechtsstaat in de EU en het Rechtsstaatrapport 2021.

Op 14 september 2021 besloten de commissies het Rechtsstaatrapport in behandeling te nemen en wensen het te betrekken bij de videogesprekken met de Eurocommissarissen Reynders en Jourová op 28 september 2021 en het beleidsdebat over de Rechtsstaat, Democratie en Grondrechten in de EU dat staat gepland voor 1 februari 2022.


Behandeling Tweede Kamer

Op 16 september 2021 besloot de commissie Europese Zaken om de CommissiemededelingPDF-document en de kabinetsappreciatie te agenderen voor het commissiedebat Rechtsstatelijke ontwikkelingen in de Europese Unie dat op 24 november 2021 werd gehouden.


Standpunt Nederlandse regering

Op 1 oktober 2021 ontving de Kamer een kabinetsappreciatie over het Rechtsstaatrapport 2021.

In de appreciatie gaat de regering in op de bredere, horizontale ontwikkelingen op het terrein van rechtsstatelijkheid in de Unie. Daarnaast wordt er ingegaan op het Nederlandse landenhoofdstuk langs de vier hoofdthema's justitiële stelsels, het kader voor corruptiebestrijding, pluriformiteit en vrijheid van de media en andere institutionele kwesties in verband met controlemechanismen.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

Op 20 juli 2021 heeft de Europese Commissie haar tweede EU-rechtsstaatrapportPDF-document uitgebracht. Het verslag bevat een overzicht van de staat van de rechtsstaat in de EU en in de verschillende lidstaten en de veranderingen sinds het rapport van 2020. Het rapport markeert tevens de start van een nieuwe cyclus van dialoog en controle.

De Europese Commissie focust in het rapport met name op de zelfde onderwerpen als in 2020. Dat zijn de vier hoofdthema's:

  • Justitiële stelsels;
  • Kader voor corruptiebestrijding;
  • Pluriformiteit en vrijheid van de media;
  • Andere institutionele kwesties in verband met controlemechanismen.

Naast een horizontale bespreking van de algemene ontwikkelingen op het gebied van de rechtsstaat in de EU zijn ook per lidstaat landenspecifieke hoofdstukken uitgebracht.


Behandeling Raad

Op basis van de landenhoofdstukken in het Rechtsstaatrapport 2021 van de Commissie voerden de leden van de Raad Algemene Zaken op 23 november 2021 (21.501-02, DM) een rechtsstatelijkheidsdialoog met Kroatië, Italië, Cyprus, Letland, Litouwen. Deze dialoog heeft tot doel het onderlinge gesprek over rechtsstatelijkheid in de Unie te bevorderen, eventuele rechtsstatelijke problemen in een eerder stadium te signaleren, en daarover best practices uit te wisselen. Onder het Franse voorzitterschap zullen in het voorjaar van 2022 de volgende vijf lidstaten aan de beurt zijn voor hun landenspecifieke rechtsstatelijkheidsdialoog: Nederland, Luxemburg, Hongarije, Malta en Oostenrijk.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

Het voorstel wordt behandeld door de commissie voor burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE). De commissies voor begrotingscontrole (CONT), juridische zaken (JURI), constitutionele zaken (AFCO) en petities (PETI) zijn aangesteld als adviescommissies.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

Op 8 oktober 2021 stuurde de Duitse Bundesrat een contributiePDF-document over het verslag aan de Europese Commissie waarin zij de Commissie oproept gebruik te maken van het volledige scala aan EU-instrumenten dat beschikbaar is om de rechtsstaat te versterken, teneinde de Europese waarden en grondrechten daadwerkelijk te waarborgen. Daartoe behoort volgens de Bundesrat ook de consequente toepassing van de verordening betreffende een algemene conditionaliteitsregeling ter bescherming van de begroting van de Unie in geval van algemene tekortkomingen van de Commissie met betrekking tot de rechtsstaat.

De CommissiemededelingPDF-document werd op 20 juli 2021 gepubliceerd.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Alle bronnen