E120007
  ruit icoon
Laatste revisie: 28-03-2014

E120007 - Witboek: een agenda voor adequate, veilige en duurzame pensioenen



Hoewel de lidstaten in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het opzetten van hun pensioenstelsel, is de Commissie van mening dat het nationale pensioenbeleid steeds meer een zaak van gemeenschappelijk belang wordt. Het op 16 februari 2012 gepubliceerde Witboek Pensioenen stelt dan ook een reeks samenhangende initiatieven voor - variërend van wetgeving via financiële prikkels tot beleidscoördinatie en monitoring van de vooruitgang- om pensioenen op de lange termijn adequaat en duurzaam te houden.


Stand van zaken

Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in Eerste Kamer afgerond.

Nationaal

De commissie heeft op 6 november 2012 de brief besproken van 26 oktober 2012 die de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in afschrift aan de Eerste Kamer zond met de belangrijkste plannen van de Europese Commissie omtrent de pensioenen en de activiteiten die vanuit het kabinet ondernomen worden om de Nederlandse belangen op pensioengebied zeker te stellen. De commissie nam de brief voor kennisgeving aan en gaf te kennen de ontwikkelingen op dit dossier te willen blijven volgen. 

Europees

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van het Europees Parlement heeft op 22 maart 2013 het ontwerpverslag van rapporteur Oomen-Ruijten (EPP, NL) aangenomen. Dit werd vervolgens op 21 mei mei 2013 plenair besproken en aangenomen. 


Kerngegevens

document Europese Commissie

COM(2012)55PDF-document, d.d. 16 februari 2012

commissie Eerste Kamer

beleidsterrein

verwante dossiers


Behandeling Eerste Kamer

De commissie heeft op 6 november 2012 de brief besproken van 26 oktober 2012 die de staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in afschrift aan de Eerste Kamer zond. De commissie nam de brief voor kennisgeving aan en gaf te kennen de ontwikkelingen op dit dossier te willen blijven volgen. 

De staatssecretaris van SZW heeft op 26 oktober 2012 een afschrift van een brief aan de Tweede Kamer aangeboden met daarin de de belangrijkste plannen van de Europese Commissie omtrent de pensioenen en de activiteiten die vanuit het kabinet ondernomen worden om de Nederlandse belangen op pensioengebied zeker te stellen. 

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft de brief van de minister van SZW tijdens de vergadering op 11 september 2012 besproken en voor kennisgeving aangenomen.

Op 9 juli 2012 heeft de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een reactie gestuurd op aanvullende vragen van de commissie SZW van 5 juni 2012. Deze wordt naar verwachting na het zomerreces besproken in een commissievergadering.

De commissie heeft op 5 juni 2012 een brief gestuurd aan de minister SZW naar aanleiding van de technische briefing met het verzoek meer zicht te krijgen in de berekeningen die ten grondslag liggen aan de kabinetsvisie over het witboek. De commissie geeft aan de intentie te hebben om de ontwikkelingen op dit gebied te blijven volgen en wordt graag geïnformeerd over de verdere voortgang van de diverse trajecten uit het witboek wanneer zich relevante ontwikkelingen voordoen.

Ambtenaren van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hebben op 8 mei 2012 een technische briefing gegeven over het witboek pensioenen tijdens de commissievergadering van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Nabespreking vindt plaats tijdens de eerstvolgende commissievergadering.

Op 3 april 2012 heeft de commissie SZW ingestemd met de datum van 24 april 2012 voor een technische briefing verzorgd door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Tijdens de commissievergadering op 27 maart 2012 is besloten dat het ministerie van SZW zal worden verzocht een technische briefing te houden over het onderwerp. Verder wordt overwogen ook de Europese Commissie te benaderen voor een technische briefing en wil men op een later moment de mogelijkheid bespreken om de in de Tweede Kamer benoemde rapporteur uit te nodigen voor een gesprek.  

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 6 maart 2012 het witboek besproken en besloten dat zij het ministerie van SZW zal verzoeken om op een nader te bepalen datum een technische briefing te verzorgen.


Behandeling Tweede Kamer

Naar aanleiding van een verzoek van de commissie SZW heeft de staatssecretaris SZW op 22 oktober 2012 een brief gestuurd aan de Tweede Kamer. Hierin gaat deze in op de de belangrijkste plannen van de Europese Commissie, het stadium waarin deze verkeren, en de activiteiten die vanuit het kabinet ondernomen worden, om de Nederlandse belangen op pensioengebied zeker te stellen. De staatssecretaris laat ook weten dat het witboek pensioenen ook aan de orde is in het Europese Parlement, dat naar verwachting in maart 2013 met een reactie zal komen.

De Europese Commissie heeft op 8 augustus 2012 gereageerd op de brief met de standpuntennotitie van de Tweede Kamer. Het antwoord werd toegespitst op de twee zorgpunten die aangegeven werden in de brief namelijk de herziening van de richtlijn voor European Institutions for Occupational Retirement Provision ofwel IORP-richtlijn en de aangekondigde richtlijn over de overdraagbaarheid van aanvullende pensioenen.  

De Tweede Kamer heeft op 3 juli 2012 plenair ingestemd met het verzenden van de standpuntennotitie van 28 juni 2012 zoals die werd opgesteld door de commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid aan de Europese Commissie.

De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft op 27 juni 2012 een algemeen overleg gevoerd met de minister van SZW waarbij ook de kabinetsreactie op het witboek pensioenen aan bod kwam. 

Op 16 mei 2012 is de standpuntennotitie van de rapporteur van de Tweede Kamer gepubliceerd. In de notitie doet het Nederlandse parlement een klemmend beroep op de parlementen in de andere lidstaten van de Europese Unie (EU) om nu al samen met Nederland duidelijk te maken aan de Europese Commissie (EC) dat zij in elk geval bij de herziening van de richtlijn betreffende de werkzaamheden van en toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorzieningen (IORP-richtlijn) en bij voorstellen ten aanzien van de overdraagbaarheid van pensioenen op de gele/oranje kaartprocedure zullen inzetten.

Op 19 april 2012 organiseerde de Tweede Kamer een symposium over het witboek pensioenen van de Europese Commissie. Dit sympsoium dient mede als input voor de standpuntennotitie die zal worden opgesteld door de speciaal aangewezen rapporteur voor dit onderwerp, de heer Omtzigt (CDA).

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het witboek ook als Europese prioriteit vastgesteld en tijdens de procedurevergadering op 28 februari 2012 werd onder andere besloten het witboek desgewenst te agenderen voor een algemeen overleg pensioenonderwerpen dat op 29 februari 2012 plaatsvond.


Standpunt Nederlandse regering

Op 24 april 2012 stuurde de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een kabinetsreactie naar de Kamer. 

De minister laat onder andere weten dat alles overziende het kabinet positief ten opzichte van het Witboek staat.

Als het Witboek mede bevordert dat Europabreed de noodzakelijke maatregelen worden getroffen om de pensioenen adequaat en betaalbaar te houden, betekent dit een grote winst voor de concurrentiekracht van Europa als geheel en dus ook voor de positie van Nederland daarbinnen. Het Nederlandse pensioenstelsel staat er relatief goed voor en vervult in die zin, zo heeft de Commissie ook aangegeven, een voorbeeldfunctie binnen en buiten Europa. Deze positie wil het Nederlandse kabinet uiteraard graag behouden en daarom is het belangrijk dat Europa voldoende ruimte laat aan de lidstaten om zelf hun nationale stelsels in te vullen en te hervormen.

De herziening van de richtlijn betreffende de werkzaamheden van en toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorzieningen (IORP-richtlijn) kan sterk kostenverhogend werken en komt daarmee in strijd met het streven van de EU om meer landen ertoe te brengen te gaan sparen voor pensioenen. Met name voor Nederland kan dit ernstige problemen opleveren. Het kabinet blijft daarom zeer alert op de ontwikkelingen in Europa en de uitwerkingen die Europese beleidsvoornemens op pensioengebied kunnen hebben op het Nederlandse stelsel. Deze mogen het Nederlandse stelsel niet aantasten. Waar het de algemene uitgangspunten van toereikendheid en houdbaarheid van de pensioenen betreft, beoordeelt het kabinet het Witboek echter positief.


Samenvatting voorstel Europese Commissie

Hoewel de lidstaten in de eerste plaats verantwoordelijk zijn voor het opzetten van hun pensioenstelsel, is de Commissie van mening dat het nationale pensioenbeleid steeds meer een zaak van gemeenschappelijk belang wordt. Het op 16 februari 2012 gepubliceerde Witboek Pensioenen stelt dan ook een reeks samenhangende initiatieven voor - variërend van wetgeving via financiële prikkels tot beleidscoördinatie en monitoring van de vooruitgang- om pensioenen op de lange termijn adequaat en duurzaam te houden.

Het witboek bevat voorstellen op de volgende deelgebieden:

  • De totstandbrenging van een goede balans tussen werkjaren en pensioenjaren: dit kan door de koppeling van de pensioenleeftijd aan de toename van de levensverwachting, de beperking van de toegang tot vervroegde pensionering, het ondersteunen van een langer arbeidsleven en het dichten van de pensioenkloven tussen mannen en vrouwen.
  • De ontwikkeling van aanvullende particuliere pensioenspaarregelingen: dit hangt samen met een betere toegang tot de aanvullende regelingen en de kosteneffectiviteit daarvan. De mogelijkheden voor aanvullende pensioenspaarregelingen via bedrijfs- en derdepijlerregelingen zijn in veel lidstaten onderontwikkeld en de kosteneffectiviteit en de veiligheid daarvan zijn ontoereikend. Nu mensen in de toekomst meer gebruik zullen maken van aanvullende pensioenspaarregelingen, moeten de veiligheid en de prestaties daarvan worden geoptimaliseerd. De verbetering van de harde en zachte EU-regelgeving kan daartoe aanzienlijk bijdragen.

Bijlage 1 bevat de EU-initiatieven ter ondersteuning van de inspanningen van de lidstaten. Het betreft 8 niet-wetgevende voornemens op het eerste deelgebied, waaronder al lopende activiteiten in het kader van de Europa 2020-strategie. De 11 activiteiten op het tweede deelgebied omvatten onder meer de volgende twee wetgevende initiatieven: de herziening van de IORP-richtlijn (richtlijn 2003/41/EC betreffende de werkzaamheden van en het toezicht op instellingen voor bedrijfspensioenvoorzieningen) en de hervatting van de werkzaamheden voor een richtlijn inzake de meeneembaarheid van pensioenen, waarin minimumnormen worden vastgesteld voor de verwerving en het behoud van aanvullende pensioenrechten (zie dossier E050127).


Behandeling Raad

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.


Behandeling Europees Parlement

De commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid van het Europees Parlement heeft op 22 maart 2013het ontwerpverslag van rapporteur Oomen-Ruijten (EPP, NL) aangenomen. Dit werd vervolgens op 21 mei mei 2013 plenair besproken en aangenomen. 

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.


Standpunten andere lidstaten (IPEX)

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.


Reacties Derden

Het verbond van verzekeraars laat in een reactie op het onderhavige witboek van 16 februari 2012 onder andere weten dat men het uitgangspunt van de Europese Commissie en de Europese toezichthouder EIOPA (European Insurance and Occupation Pensions Authority) onderschrijft dat de financiële buffers die pensioeninstellingen aanhouden, afgestemd moeten zijn op de zekerheid die aan deelnemers wordt geboden.

De Nederlandse Pensioenfederatie laat in een reactie van 17 februari 2012 weten dat zij het witboek verwelkomt. De Pensioenfederatie onderschrijft het belang van pensioenhervormingen om toekomstbestendig pensioen binnen Europa te realiseren.


Alle bronnen