Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 13 juli 2021 nam de commissie het antwoord van de Europese Commissie voor kennisgeving aan.

Europees

Op 30-31 augustus 2022 sprak de Raad over het EU-Afrika partnerschap (21.501-02, 2520). Er was onder de EU-lidstaten brede overeenstemming over de noodzaak om de afspraken die zijn gemaakt tijdens de EU-AU top begin 2022 sneller te implementeren en hierbij goede aansluiting te blijven zoeken bij de specifieke wensen van Afrikaanse landen.

volledige titel

Gezamenlijke Mededeling aan het Europees Parlement en de Raad: Naar een brede strategie met Afrika

document Europese Commissie

JOIN(2020)4, d.d. 9 maart 2020

commissie Eerste Kamer

beleidsterreinen

verwante dossiers

Op 13 juli 2021 nam de commissie het antwoord van de Europese Commissie voor kennisgeving aan.

Op 1 juli 2021 stuurde de Europese Commissie een antwoord (EK, D) op de brief met vragen van 29 maart 2021.

Op 29 juni 2021 nam de commissie het verslag schriftelijk overleg voor kennisgeving aan. Daarnaast besloot de commissie de EU-Afrika strategie te betrekken bij het kennismakingsgesprek met de toekomstige minister met deze portefeuille in het nieuwe kabinet.

Op 15 juni 2021 besloot de commissie de bespreking van het antwoord van de minister aan te houden tot 29 juni 2021.

Op 2 juni 2021 stuurde de minister van Buitenlandse Zaken een antwoord (EK, C) op de brief van 24 maart 2021.

Op 29 maart 2021 is de brief (EK, B) met vragen en opmerkingen van de fractie van GroenLinks verstuurd naar de Europese Commissie.

Op 24 maart 2021 werd de brief met vragen verstuurd naar de minister van Buitenlandse Zaken. Een afschrift werd verzonden aan de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Op 16 maart 2021 leverden de fracties van GroenLinks, PVV en PvdD inbreng voor schriftelijk overleg.

Op 3 en 4 maart 2021 nam een delegatie met de Eerste Kamerleden Van Apeldoorn (SP) en Huizinga-Heringa (CU) deel aan de 18e Interparlementaire Conferentie voor het Gemeenschappelijk Buitenlands, Veiligheids- en Defensiebeleid (GBVB/GVDB) van de Europese Unie (33.130, 19). Tijdens de conferentie kwam de EU-strategie voor Afrika aan bod.

Op 2 maart 2021 besloot de commissie inbreng te leveren voor schriftelijk overleg.

Op 19 mei 2020 besloot de commissie de behandeling van het voorstel in de Tweede Kamer af te wachten en vervolgens een besluit te nemen over de eventuele behandeling van het voorstel.

Op 14 april 2020 is de kabinetappreciatie (EK, A) over het voorstel aan de Kamer gestuurd.

Op 20 mei 2021 voerden de commissies BUZA en EUZA een commissiedebat (21.501-02, 2352) over onder andere de geannoteerde agenda voor de informele Raad Buitenlandse Zaken (Gymnich) van 27 mei 2021. Hier kwam onder meer de relatie EU-Afrika aan bod. Daarnaast werd een motie aangenomen over over veiligheid en terrorisme als agendapunt voor de zesde EU-Afrikatop (21.501-02, 2339).

Op 1 juli 2020 namen de commissies BUZA en BuHa-OS het verslag van de technische briefing voor kennisgeving aan.

Op 18 juni 2020 vond een technische briefing plaats over het voorstel.

Op 13 mei 2020 besloot de commissie BUZA de kabinetsappreciatie over het voorstel te agenderen voor een overleg over de Raad Buitenlandse Zaken. Daarnaast besloot zij de minister van BUZA te verzoeken de Kamer te informeren over het verloop van de onderhandelingen, een technische briefing te organiseren door ambtenaren van de Europese Commissie en de Europese Dienst voor Extern Optreden en de commissie BuHa-OS uit te nodigen voor bijzondere commissieactiviteiten over de strategie.

In de kabinetsappreciatie van 14 april 2020 gaat het kabinet in op zijn standpunt over het voorstel. Het kabinet vindt een sterk partnerschap tussen de EU en Afrika waardevol. Het ziet belang bij samenwerking op het gebied van klimaat, economische groei, landbouwontwikkeling en voedselzekerheid, investeringen, werkgelegenheid, migratie en mobiliteit. Daarnaast ziet het kabinet kansen voor samenwerking op het gebied van mensenrechten en sociale ontwikkeling. Ook vrede en veiligheid blijft een belangrijk onderwerp voor het kabinet.

Het kabinet is positief over de Gezamenlijke Mededeling, waarin de Nederlandse prioriteiten duidelijk terug te vinden zijn. Wel zou het kabinet graag aanvullende aandacht zien voor de toenemende schuldenproblematiek in een groot deel van de Afrikaanse landen. De uitdaging ligt volgens het kabinet nu bij de uitwerking van de voorstellen, om tot concrete acties te komen. Het kabinet vindt het belangrijk dat hierbij vrouwen, jeugd en het maatschappelijk middenveld goed betrokken worden.

Verder merkt het kabinet op dat de Gezamenlijke Mededeling is gepubliceerd voordat de gevolgen van de COVID-19 pandemie in Afrika duidelijk werden. Daarom gaat het voorstel niet in op de effecten van de pandemie. Volgens het kabinet is, gezien de veranderde omstandigheden, mogelijk aanvullende ondersteuning in EU verband nodig.

Het kabinet staat positief tegenover de subsidiariteit en de proportionaliteit van het voorstel. Het voorstel gaat volgens het kabinet niet verder dan noodzakelijk, en de EU kan op dit gebied meer bereiken dan individuele lidstaten.

Het kabinet verwacht dat de Raad de Gezamenlijke Mededeling positief ontvangt, omdat de meeste lidstaten het eens zijn over de manier waarop het EU-Afrika partnerschap vormgegeven wordt en welke thema's hierbij van belang zijn.

Op 9 maart 2020 hebben de Europese Commissie en de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid de grondslag voor een nieuwe strategie met Afrika voorgesteld. De Mededeling bevat voorstellen voor intensievere samenwerking door middel van partnerschappen op vijf belangrijke gebieden: de transitie naar een groene economie; digitalisering; duurzame groei en werkgelegenheid; vrede en bestuur, en migratie en mobiliteit. Op basis van dit document zal Europa in gesprek gaan met haar Afrikaanse partners met als doel een nieuwe gezamenlijke strategie vast te stellen.

De Mededeling vormt een eerste stap in de ontwikkeling van een gezamenlijke strategie met Afrikaanse partners. De Commissie hecht aan een stevig partnerschap met Afrika gezien de vele kansen en uitdagingen op het continent. De economie in Afrikaanse landen groeit, en digitalisering, de demografische groei en ontwikkelingen op het gebied van circulaire economie bieden kansen voor verdere economische en sociale ontwikkeling. De EU is reeds de grootste investeerder in Afrika en er liggen talloze mogelijkheden om dit uit te bouwen. Tegelijkertijd staan zowel de EU als Afrika voor uitdagingen die een gezamenlijke aanpak vergen, onder andere op het gebied van vrede en stabiliteit, klimaatverandering en inclusieve groei.

Op 30-31 augustus 2022 sprak de Raad over het EU-Afrika partnerschap (21.501-02, 2520). Er was onder de EU-lidstaten brede overeenstemming over de noodzaak om de afspraken die zijn gemaakt tijdens de EU-AU top begin 2022 sneller te implementeren en hierbij goede aansluiting te blijven zoeken bij de specifieke wensen van Afrikaanse landen.

Op 17-18 februari 2022 vond de zesde EU-AU top (21.501-20, CJ) plaats. Europese en Afrikaanse leiders committeerden zich bij de top aan het verder versterken van het EU-Afrika partnerschap. Hiermee is een basis gelegd voor de verdere uitwerking van de gezamenlijke EU-Afrika strategie, waarvoor de Gezamenlijke Mededeling het startpunt was. De slotverklaring schetst de kaders van het vernieuwde partnerschap. In de verklaring staat bijvoorbeeld hoe de EU Afrikaanse partners ondersteunt bij de COVID-respons. Op het gebied van vrede en veiligheid zijn de partners overeengekomen om de samenwerking te vernieuwen en te versterken, gebaseerd op het principe van "Afrikaanse oplossingen voor Afrikaanse problemen" en mede gericht op het aanpakken van instabiliteit, radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme. Ook spraken de EU en de AU af om samen te werken aan effectief multilateralisme. Het kabinet zal zich er binnen de EU en in overleg met Afrikaanse partners actief voor inzetten dat de afspraken worden opgevolgd en regelmatig gezamenlijk worden besproken.

De Raad Buitenlandse Zaken Handel bespreekt op 14 februari 2022 (21.501-02, DT) de handelsbetrekkingen EU-Afrika. Nederland zal tijdens de Raad het belang benadrukken van de African Continental Free Trade Area (AfCFTA), als belangrijke motor voor het bevorderen van werkgelegenheid, investeringen en handel in en met Afrika.

In de geannoteerde agenda voor de Raad Buitenlandse Zaken van 24 januari 2022 (21.501-02, DQ) informeert de minister van BuZa de Kamer over de kabinetsinzet voor de EU-AU Top op 17 en 18 februari 2022 in Brussel. Het kabinet zal specifiek aandacht vragen voor de onderwerpen investeringen en banen, klimaat, de COVID-19 pandemie, landbouw en voedselzekerheid, migratie en mobiliteit, veiligheid en terrorismebestrijding en als overkoepelend thema jongeren, werk en onderwijs. Er wordt op dit moment gewerkt aan een vooruitblikkende politieke slotverklaring.

Op 15 en 16 december 2021 bereidde de Europese Raad de EU-AU Top voor (21.501-20, CD).

Op 13 december 2021 besprak de Raad Buitenlandse Zaken (21.501-02, DO) in aanloop naar de EU-AU top op 17-18 februari 2021 de betrekkingen tussen de EU en Afrika. Naar verwachting zal er op de top aandacht zijn voor onder andere COVID-19 en economisch herstel, vrede, veiligheid en goed bestuur, migratie en multilateralisme. De top zal ook de gelegenheid zijn om brede EU-steun aan Afrika, met een breed investeringspakket met focus op onder andere een groene transitie, banen en gezondheid, te presenteren.

Op 26 oktober 2021 vond de AU-EU ministeriële bijeenkomst plaats. Ministers en vertegenwoordigers van de EU en de AU spraken over het partnerschap en de huidige en toekomstige gezamenlijke kansen en uitdagingen. De ministeriële bijeenkomst diende tevens als voorbereiding op de zesde EU-AU Top die voor begin 2022 voorzien is (21.501-02, 2414).

Tijdens de informele Raad Buitenlandse Zaken van 27 mei 2021 (21.501-02, CY) spraken de ministers over de relatie EU-Afrika. Mogelijk vindt de EU-AU ministeriële bijeenkomst in het najaar plaats, en kan de EU-AU top op een nader te bepalen moment volgend jaar worden gehouden. In het licht van de toenemende activiteiten van China en Rusland in Afrika onderschreven lidstaten het belang van een relatie tussen de EU en Afrika die gebaseerd is op waarden. Daarnaast werd gesproken over de COVID-19 pandemie. Nederland benadrukte het belang van eigenaarschap in de EU-Afrika relatie.

Europese en Afrikaanse regeringsleiders zouden tijdens de zesde EU-AU Top in oktober 2020 spreken over de gezamenlijke prioriteiten. Deze bijeenkomst kon als gevolg van de COVID-19 pandemie geen doorgang vinden.

Tijdens de Europese Raad van 15 en 16 oktober 2020 (21.501-20, 1620) werden conclusies aangenomen over de betrekkingen met Afrika. De leden van de Europese Raad waren het erover eens dat vrede en veiligheid, banen, duurzame investeringen en groene groei, handel, digitalisering, sociale ontwikkeling, de effecten van COVID-19, migratie en mobiliteit de prioriteiten moeten zijn in het partnerschap tussen de EU en Afrika.

Op 29 september 2020 (21.501-02, 2220) voerden de leden van de informele Raad Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking een brede discussie over Afrika. Nederland stond stil bij het belang van outreach naar de AU en Afrikaanse partners voor het formuleren van gezamenlijke doelen voor het EU-AU partnerschap, en het betrekken van het maatschappelijk middenveld en andere relevante groepen.

Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 21 september 2020 (21.501-02, 2202) onderstreepte de Raad het belang van een brede relatie met Afrika waarin aandacht is voor gezamenlijke uitdagingen zoals de coronacrisis, migratie, mensenrechten en werkgelegenheid.

Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 13 juli 2020 (21.501-02, 2187) stelden Hoge Vertegenwoordiger Borrell en Eurocommissaris Urpilainen voor met Afrikaanse landen in gesprek te gaan over gezamenlijke prioriteiten voor de komende jaren. Dit in aanloop naar de EU-AU top die gepland stond voor eind oktober 2020.

Op 30 juni 2020 nam de Raad conclusies aan over het voorstel.

De Gezamenlijke Mededeling zou onderwerp van gesprek zijn op de AU-EU ministeriele van 4 en 5 mei 2020. Als gevolg van de COVID-19 pandemie werd deze bijeenkomst tot nader orde uitgesteld.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 25 maart 2021 nam het Europees Parlement de resolutie inzake een nieuwe strategie EU-Afrika aan. Het Europees Parlement is ingenomen met de Gezamenlijke Mededeling en beschouwt deze als een stap in de richting van een daadwerkelijk geopolitiek partnerschap.

Op 11 februari 2021 publiceerde het Europees Parlement het verslag inzake een nieuwe strategie EU-Afrika - een partnerschap voor duurzame en inclusieve ontwikkeling.

Op 1 juli 2020 publiceerde het Europees Parlement het ontwerpverslag over een nieuwe strategie EU-Afrika - een partnerschap voor duurzame en inclusieve ontwikkeling.

De commissie Ontwikkelingssamenwerking (DEVE) behandelt het voorstel. De commissies Buitenlandse Zaken (AFET), Internationale handel (INTA), Begroting (BUDG), Milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid (ENVI), Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) en Vrouwenrechten en gendergelijkheid (FEMM) zijn aangesteld als adviescommissies.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.