Behandelfase Eerste Kamer: behandeling in commissie Eerste Kamer.

nationaal

Op 15 februari 2022 besprak de commissie het verslag van een schriftelijk overleg (EK, B) en besloot op dit moment niet in schriftelijk overleg te treden. De meerderheid van de commissie wenst geen verzoek te doen voor een besloten technische briefing. De commissie wenst voorts op dezelfde wijze en op hetzelfde tijdstip te worden geïnformeerd als de Tweede Kamer over het verloop van de behandeling van deze voorstellen.

Europees

Op 14 februari 2023 nam het Europees Parlement wetgevingsresoluties aan over de voorstellen voor kiesrecht voor mobiele Unieburgers voor het Europees Parlement en voor de gemeenteraad.

volledige titel

Voorstellen voor verordeningen tot vaststelling van de wijze van uitoefening van het actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en bij gemeenteraadsverkiezingen

document Europese Commissie

COM(2021)732, d.d. 25 november 2021

rechtsgrondslag

Artikel 20

artikel 22

artikel 40 VWEU

commissie Eerste Kamer

verwant dossier

Op 15 februari 2022 besprak de commissie het verslag van een schriftelijk overleg (EK, B) en besloot op dit moment niet in schriftelijk overleg te treden. De meerderheid van de commissie wenst geen verzoek te doen voor een besloten technische briefing. De commissie wenst voorts op dezelfde wijze en op hetzelfde tijdstip te worden geïnformeerd als de Tweede Kamer over het verloop van de behandeling van deze voorstellen.

Op 11 februari 2022 stuurde de minister van BZK een antwoord (EK, B) op de schriftelijke vragen. Het verslag voor een schriftelijk overleg werd op dezelfde dag vastgesteld.

De commissies EUZA, BiZa/AZ en J&V voerden op 1 februari 2022 een videogesprek met Vicevoorzitter van de Europese Commissie, Vêra Jourová, over onder andere het voorstel over actief en passief kiesrecht bij de verkiezingen voor het Europees Parlement en bij gemeenteraadsverkiezingen (zie videoverslag).

Op 1 februari 2022 besloot de commissie in nader schriftelijk overleg te treden, zodra de antwoorden zijn ontvangen op de nog openstaande vragen uit de brief van 27 december 2021. De commissie heeft daarnaast met instemming kennisgenomen van het parlementaire behandelvoorbehoud dat de Tweede Kamer heeft geplaatst bij COM(2021)731 (zie Edossier E210030) en wenst in dit dossier ten minste alle documenten te ontvangen die door de regering aan de Tweede Kamer in dat kader worden verstrekt.

Op 27 december 2021 werd de brief met vragen en opmerkingen aan de minister van BuZa verstuurd. Een afschrift van deze brief werd aan de minister van BZK verzonden.

Op 21 december 2021 leverde de PvdA-fractie (Koole) inbreng voor schriftelijk overleg met de regering.

Op 7 december 2021 besloot de commissie de voorstellen inzake Europese democratie in behandeling te nemen en gelegenheid te bieden voor inbreng voor schriftelijk overleg bij een of meer van deze voorstellen op 21 december 2021. Met oog hierop zou de commissie graag zo snel mogelijk kennis willen nemen van het BNC-fiche. Tevens besluit zij de voorstellen te willen betrekken bij het themadebat over Rechtsstaat, democratie en fundamentele rechten in de EU op 1 februari 2022.

Op 21 januari 2021 ontving de Kamer een BNC-fiche over de voorstellen.

Het kabinet geeft aan dat het nog niet duidelijk is op welke wijze de lidstaten de richtlijnvoorstellen beoordelen. Een verwacht aandachtspunt zal naar inziens van het kabinet zijn hoe deze voorstellen zich verhouden tot de nationale bevoegdheden ten aanzien van de organisatie van verkiezingen. De verwachting van het kabinet is dat de behandeling van deze richtlijnen in de Raad niet eerder zal starten dan eind voorjaar 2022. Daarnaast geeft het kabinet aan dat een aantal leden van het Europees Parlement kritisch is en van mening zijn dat het voor mobiele EU-burgers nog steeds moeilijk is om in andere lidstaten te stemmen en dat daarmee de voorstellen van de Commissie niet ver genoeg gaan.

Het kabinet beoordeeld de subsidiariteit ten aanzien van de richtlijnen als positief. De herzieningen van de richtlijnen hebben naar inziens van het kabinet tot doel de uitoefening van het kiesrecht door mobiele EU-burgers te verbeteren. De grondhouding van het kabinet ten aanzien van de mededeling is ook positief. Vanwege het grensoverschrijdende karakter van de beschreven problematiek in de mededeling en de meerwaarde van kennisuitwisseling tussen de lidstaten is optreden op EU-niveau naar mening van het kabinet wenselijk en het optreden op EU-niveau gerechtvaardigd.

Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de proportionaliteit van de herziening van de richtlijn inzake de gemeenteraadsverkiezingen is positief. De richtlijn heeft naar inziens van het kabinet tot doel de informatieverstrekking aan mobiele EU-burgers bij die verkiezingen te verbeteren en belemmeringen weg te nemen ten behoeve van de uitoefening van hun actief en passief kiesrecht. Het voorgestelde optreden is volgens het kabinet geschikt om deze doelstelling te bereiken omdat het naar mening van het kabinet zorgt voor duidelijke informatie aan mobiele EU-burgers in een officiële taal van de Unie die wordt begrepen door een zo groot mogelijk aantal burgers van de Europese Unie die op het grondgebied van de lidstaat van verblijf wonen. Het oordeel van het kabinet ten aanzien van de proportionaliteit van de herziening richtlijn inzake deelname door mobiele EU-burgers aan verkiezingen van het Europees Parlement is ook positief, met kanttekening. De voorgestelde uitwisseling van gegevens, zoals beschreven in bijlage III van het voorstel, met persoonlijk identificatienummer of soort identiteitsbewijs en serienummer, gaat verder dan in de Nederlandse context nodig is. Het kabinet vraagt zich daarom hierbij af of het voorstel hiermee niet verder gaat dan noodzakelijk, omdat de uitwisseling van gegevens verder gaat dan wat momenteel in Nederland nodig is om te verifiëren of iemand in Nederland mag stemmen. Het kabinet is daarom van mening dat moet worden aangetoond dat de in het voorstel voorgestelde additionele toevoegingen ten aanzien van de verzameling van gegevens, noodzakelijk zijn om de uitwisseling van gegevens voldoende te stroomlijnen met het oog op de doelstelling. De grondhouding van het kabinet ten aanzien van de proportionaliteit van de mededeling is positief. In de mededeling worden enkele initiatieven aangekondigd die niet-regulerend zijn, waardoor het voorgestelde optreden naar mening van het kabinet niet verder gaat dan noodzakelijk.

Met dit voorstel beoogt de Europese Commissie de regels voor Europese verkiezingen en gemeenteraadsverkiezingen te actualiseren voor zogenaamde “mobiele EU-burgers”. Dit zijn EU-burgers die in een andere lidstaat wonen dan de lidstaat waarvan zij de nationaliteit hebben. Met het oog op de Europese verkiezingen van 2024 worden gerichte wijzigingen voorgesteld van de bestaande richtlijnen inzake het kiesrecht.

Het betreft onder andere een verplichting om deze burgers proactief te informeren over hun kiesrecht, het gebruik van gestandaardiseerde registratiemodellen voor kiezers en voor kandidaten, en de taal waarin zij worden aangeschreven. Ook worden maatregelen voorgesteld om te beletten dat mobiele EU-burgers worden uitgeschreven uit het kiezersregister in hun land van herkomst.

Tijdens de Raad Algemene Zaken op 22 februari 2022 (21.501-02, DX) werd op verzoek van een lidstaat stilgestaan bij mediavrijheid en de veiligheid van journalisten. De Commissie heeft in het najaar van 2021 een aanbeveling gepubliceerd over verbetering van de veiligheid van journalisten en heeft een voorstel voor een Media Freedom Act met dit doel in voorbereiding. De Commissie berichtte in het 3e kwartaal van 2022 dit voorstel te zullen publiceren.

Het voorstel werd tijdens de Raad Algemene Zaken van 25 januari 2022 (21.501-02, DS) besproken . Het Franse voorzitterschap heeft aangegeven om de behandeling tijdens het voorzitterschap te willen afronden.

In de databank EUR-Lex wordt de laatste stand van zaken in de Europese behandeling van het voorstel weergegeven.

Op 14 februari 2023 nam het Europees Parlement wetgevingsresoluties aan over de voorstellen voor kiesrecht voor mobiele Unieburgers voor het Europees Parlement en voor de gemeenteraad.

De commissie Constitutionele zaken (AFCO) van het Europees Parlement behandelt het voorstel. De commissie Burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken (LIBE) is aangesteld als adviescommissie. De commissie Juridische zaken (JURI) volgt de herschikkingstechniek.

In de databank OEIL van het Europees Parlement wordt de laatste stand van zaken in de behandeling van het voorstel weergegeven.

In de databank IPEX wordt de behandeling van het voorstel in de diverse (kandidaat) lidstaatparlementen weergegeven.

Op 13 april 2022 publiceerde de Europese Rekenkamer (ERK) een opinie over het voorstel voorstel voor een verordening betreffende het statuut en de financiering van Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen.