Verslag van de vergadering van 14 maart 2023 (2022/2023 nr. 22)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 14.33 uur
De heer Van Dijk (SGP):
Dank u wel, voorzitter. "What's in a name?" Deze gevleugelde uitspraak wordt door Juliet vertwijfeld uitgesproken in het beroemde toneelstuk van Shakespeare. We kennen allemaal het verhaal. Romeo is lid van een rivaliserende familie en daarom mogen Romeo en Juliet niet trouwen. Hun namen verhinderen hun huwelijk en hebben dus een enorme impact. Dan komt de verzuchting van Juliet: what's in a name? Ze wil immers niet trouwen met een naam, maar met haar geliefde. Het gaat haar helemaal niet om zijn achternaam, maar om hemzelf. Wat zou het mooi zijn als dat in iedere relatie de boventoon voert. Niet jouw carrière, economische zelfstandigheid, zelfontplooiing of emancipatiestreven staat centraal, maar de liefde die zich wegschenkt aan de ander.
Voorzitter. In het voorliggende wetsvoorstel wordt wel een grote betekenis gehecht aan de achternamen. De allereerste vraag is of wij hier inderdaad te maken hebben met een zaak van groot gewicht. Is hier sprake van een maatschappelijk probleem dat met enige urgentie moet worden opgepakt? In de behandeling tot nu toe is dat voor de SGP niet aangetoond. Uit de antwoorden van de regering blijkt dat 32% van de ondervraagden in de publiekspeiling voorstander is van de mogelijkheid voor ouders om te kunnen kiezen voor een dubbele geslachtsnaam. Een onderzoek van EenVandaag liet zien dat 27% voorstander is. Dergelijke percentages zeggen echter niets over de representativiteit van deze peilingen, als niet duidelijk is hoeveel respondenten er waren. De publiekspeiling van Kantar omvatte slechts 1.000 respondenten. EenVandaag ondervroeg 25.000 mensen, waarvan ruim de helft niets in dit wetsvoorstel ziet, namelijk 58%. Kan de minister aangeven waarom hij dan meent dat een significant deel van de bevolking heil ziet in dit wetsvoorstel? Is dat niet een iets te fantasierijke interpretatie van de resultaten? Verder schrijft de minister dat zijn departement de afgelopen jaren in toenemende mate burgerbrieven ontving met een verzoek om de dubbele geslachtsnaam in Nederland mogelijk te maken. Kan hij aangeven aan welke getallen we dan moeten denken?
Voorzitter. Naast dat voor de SGP de maatschappelijke noodzaak nog onduidelijk is, blijft ook onduidelijk of de voordelen van het voorliggende wetsvoorstel wel opwegen tegen de vooral praktische nadelen. De Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak plaatste kanttekeningen bij de uitvoering. De kosten voor de implementatie van dit wetsvoorstel bedragen ruim 6 ton incidenteel en nog eens 2 ton structureel per jaar. Dat is toch een flinke uitgave voor een wijziging waarvan de noodzaak nog niet helemaal duidelijk is.
Daarnaast is het de vraag welke toekomstige consequenties dit wetsvoorstel heeft. Inderdaad zijn er nu ook meervoudige en/of lange geslachtsnamen. Maar hoe werkt dit als de kinderen van morgen over 20 of 30 jaar met elkaar een relatie aangaan? Met het voorliggend wetsvoorstel mag elke nieuwe generatie opnieuw een keuze maken voor de gecombineerde geslachtsnaam. Is dit niet een verschuiving van het probleem naar de toekomst? Mocht men inderdaad een keuze willen maken, dan kan dit niet alleen zomaar leiden tot extra keuzestress, er zal ook iets weg moeten vallen. Immers, de nieuwe geslachtsnaam kan enkel bestaan uit een tweeledige combinatie. Het risico is dat de gulzigheid van de huidige generatie een volgende generatie opzadelt met de verplichting om meer namen te laten vervallen dan nu het geval is. Uit vier mogelijke geslachtsnamen moeten er immers twee vervallen.
Tot slot is er een niet-ondenkbaar scenario dat familiaire lijnen op den duur door het toegenomen aantal opties veel moeilijker terug te leiden zijn. De band met het verleden kan zomaar worden doorgesneden, waardoor met elke nieuwe generatie een nieuwe familiestamboom moet worden geplant. Onoverzichtelijkheid en verrommeling van het namenrecht liggen op de loer.
Mevrouw De Boer i (GroenLinks):
Dat laatste geldt alleen als je het vergelijkt met hoe nu de mannelijke lijn verloopt, want voor de vrouwelijke lijn is het nu ook al niet na te gaan.
De heer Van Dijk (SGP):
Dat is op zichzelf feitelijk correct. Ik constateer wat ik net gezegd heb: het wordt hiermee nog ingewikkelder om de lijn terug te lopen, met daaropvolgend mijn opmerking over de familiestamboom. Voor de man, zegt mevrouw De Boer. Net vertelde de heer Backer een familiegeheimpje. Ik draag al meer dan 27 jaar de geslachtnaam van mijn vrouw. No problem!
What's in a name? Juliet wilde niet trouwen met een familienaam, maar met haar geliefde. Toch zijn namen niet onbelangrijk. Het is begrijpelijk dat ouders iets willen meegeven aan hun kinderen. Dat sommigen de wens hebben om met hun beider achternamen iets mee te geven is op zichzelf geen vreemde gedachte, maar toch is de vraag of we dan alles aan die individuele keuzevrijheid moeten overlaten. Tot welke prijs gaat dit? Kan er misschien ook juist maatschappelijke drang van dit wetsvoorstel uitgaan?
Kortom, de SGP heeft nog wel wat vragen en ziet uit naar de antwoorden van de minister.
Dank u wel.
De voorzitter:
Dank u wel, meneer Van Dijk. Dan is het woord aan meneer Raven namens de Onafhankelijke Senaatsfractie.