De Staten-Generaal hebben donderdag 20 november in een Bijzondere Verenigde Vergadering gevierd dat het precies 80 jaar geleden was dat de eerste naoorlogse Prinsjesdag plaatsvond. In aanwezigheid van Koning Willem-Alexander en Prinses Amalia werd met toespraken, video’s en poëzie stilgestaan bij de betekenis van vrijheid, democratie en rechtsstaat.
‘Wees zuinig op de democratie: je weet pas wat je mist als het er niet meer is,’ zei Eerste Kamervoorzitter Mei Li Vos, die als Voorzitter van de Verenigde Vergadering de bijeenkomst opende, samen met Tweede Kamervoorzitter Thom van Campen. Vos vervolgde: ‘We verschillen van elkaar en dat mag in een democratie.
Laten we stilstaan bij het feit dat er meer dan tachtig jaar geleden geen ruimte was voor andere overtuigingen dan die ene, en we geen andere idealen konden hebben.
Van Campen stond stil bij de Tweede Kamerverkiezingen die drie weken geleden plaatsvonden. Hij zei tegen alle Kamerleden: ‘Voor u markeert deze Verenigde Vergadering de reden waarom u gekozen hebt voor het politieke ambt. Namelijk het besef dat onze vrijheid bestaat dankzij onze democratische instituties. Dat democratie geen vanzelfsprekendheid is. En dat het parlement de hoeder is van de democratie.’
Demissionair minister-president Dick Schoof sprak over democratie, rechtszekerheid, vrede en veiligheid die geen vanzelfsprekendheden zijn: ‘Laat ons niet de fout maken te denken dat het statische categorieën zijn. Onveranderlijk, in steen gebeiteld, boven elke discussie verheven. Juist niet. Democratie vraagt onderhoud. Vrijheid vraagt onderhoud. De rechtsstaat vraagt onderhoud.’
Generaal buiten dienst Peter van Uhm deed een beroep op de Kamerleden: ‘Juist in deze tijd – waar de enige zekerheid is dat de onzekerheden alleen maar toenemen – moet een betrouwbare overheid zo veel mogelijk zekerheid geven. U moet die betrouwbare overheid vorm geven. Daar hoort onlosmakelijk bij: zelf het goede voorbeeld geven!’
Vijf jongeren spraken vervolgens over het grondrecht dat zij belangrijk vinden voor henzelf en voor de toekomstige generaties. Zo vertelde Charvella uit Saba over artikel 1 van de Grondwet, Adit over vrijheid van meningsuiting (artikel 7), Ginika over bestaanszekerheid (artikel 20), Daan over milieu (artikel 21) en Lotte over gezondheid, wonen en zelfontplooiing.
Dichter Myron Hamming vatte hun wensen samen: ‘Dat we moeten blijven dromen tegen alle verwachtingen in en de steilste klippen op, blijven antwoorden met moed wanneer angst de vraag stelt, en blijven onthouden, dat we uiteindelijk zullen bestaan uit alles waarin we nog durven te geloven, en uit alles wat zelfs door de zwaarste stormen heen, bij ons bleef.’
De Kamervoorzitters overhandigden vervolgens een speciaal voor de Bijzondere Verenigde Vergadering ontworpen grondrechtenboekje aan Koning Willem-Alexander en
Prinses Amalia. Mei Li Vos zei: ‘Dit boekje is klein, maar van grote waarde. Om te koesteren, om bij u te dragen, om uit te dragen.’ Thom van Campen besloot: ‘Grondrechten beschermen is een verantwoordelijkheid van ons allemaal. Van deze generatie, én van de toekomstige generaties.’