Van 9 tot en met 13 oktober 2023 namen acht leden van de Staten-Generaal deel aan de vierde deelsessie van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa (PACE) in Straatsburg. De delegatie bestond uit Eerste Kamerleden Caspar van den Berg (VVD, tevens delegatieleider), Tiny Kox (SP, PACE-president), Gala Veldhoen (GroenLinks-PvdA), Carla Moonen (D66), Saskia Kluit (GroenLinks-PvdA) en Rian Vogels (VVD) en Tweede Kamerleden Pieter Omtzigt (Lid Omtzigt) en Sjoerd Warmerdam (D66). Tijdens deze zitting werden spoeddebatten gehouden over de humanitaire situatie in Nagorno-Karabach, de vrijlating van Osman Kavala, de situatie in Oekraïne, de recente aanval van Hamas op Israël en de situatie in het noorden van Kosovo. Ook werden rapporten van Omtzigt over Pegasus en de legitimiteit en wettigheid van de zittende president van Rusland aangenomen. Daarnaast was er onder meer de uitreiking van de Václav Havel Mensenrechtenprijs 2023 aan de Turkse mensenrechtenactivist Osman Kavala en een debat over de rol van de Raad van Europa bij het voorkomen van conflicten, het herstellen van de geloofwaardigheid van internationale instellingen en het bevorderen van wereldwijde vrede. Tijdens een speciale ceremonie ontving Ria Oomen-Ruijten, voormalig Eerste Kamerlid, de Assembly Medal and Honorary Member Diploma voor haar jarenlange inzet in de PACE.
Bij de opening refereerde PACE-President Tiny Kox aan de natuurrampen als ook aan door de mens veroorzaakte rampen, zoals confrontaties en openlijk geweld, waaronder het lijden van mensen in Oekraïne, de exodus van Armeniërs uit de regio Karabach in Azerbeidzjan en de explosie van geweld door Hamas tegen Israëlische burgers. Hierna volgde een moment van stilte om alle slachtoffers van de recente gebeurtenissen te herdenken. Kox sprak de verwachting uit dat EU-commissaris voor Justitie Reynders een toelichting zou geven op de stand van zaken met betrekking tot toetreding van de EU tot het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM). "Zodra deze toetreding is afgerond, zal de hoeksteen van deze organisatie aanzienlijk worden versterkt. Dit herinnert ons er ook aan dat alle lidstaten van deze organisatie het Verdrag moeten respecteren en zich volledig moeten houden aan de bindende uitspraken van ons Europees Hof voor de Rechten van de Mens," zei de heer Kox.
Ook stond het rapport van Pieter Omzigt over Pegasus op de agenda. Het rapport gaat in op de inzet van spyware bij het heimelijk controleren van onder andere politieke tegenstanders, overheidsfunctionarissen, journalisten en mensenrechtenactivisten voor andere doeleinden dan genoemd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Met een ruime meerderheid nam Assemblee een resolutie aan over Pegasus, spyware en geheime staatssurveillance aan. Daarnaast drong de PACE aan om bij Polen Hongarije, Griekenland, Spanje en Azerbeidzjan snel en volledig alle gevallen van misbruik van spyware te onderzoeken, sancties op te leggen en schadeloosstelling te bieden. Ook riep de resolutie andere lidstaten die Pegasus lijken te hebben aangeschaft of gebruikt - waaronder Duitsland, België, Luxemburg en Nederland - op om binnen drie maanden duidelijkheid te verschaffen over hun gebruik ervan en de mechanismen die er zijn om er toezicht op te houden.
Daarnaast vond een debat plaats over de mensenrechten en de humanitaire situatie van de Armeniërs in Karabach en de internationale verplichtingen van Azerbeidzjan. Centraal stond de verantwoordelijkheid en de plicht van Azerbeidzjan om de rechten en vrijheden van alle inwoners van deze regio te beschermen en om actie te ondernemen om de terugkeer van de Armeense bevolking naar Nagorno-Karabach te garanderen en hun rechten te beschermen.
In een actualiteitendebat werd gesproken over de situatie in het Midden-Oosten en de recente aanval van Hamas op Israël. "Niets kan de gruweldaden van Hamas rechtvaardigen en daarover kan geen onduidelijkheid bestaan," sprak Fassino, Italiaanse rapporteur op dit onderwerp. Hij erkende het recht van Israël om zichzelf te verdedigen, maar riep de Israëlische autoriteiten op om het Palestijnse volk niet te laten betalen voor de acties van Hamas. Ook wees hij op de verantwoordelijkheid van de internationale gemeenschap om opnieuw een politiek en diplomatiek initiatief te lanceren dat de weg vrijmaakt voor een onderhandelde oplossing.
Gala Veldhoen werd benoemd tot rapporteur Safeguarding future rights for future generations en Saskia Kluit trad toe tot het Netwerk voor een Gezond Milieu en werd lid van de subcommissie Volksgezondheid en Duurzame Ontwikkeling. En marge van de zitting werd de delegatie ontvangen door de Permanent Vertegenwoordiger bij de Raad van Europa, Tanja Gonggrijp.
Deel dit item: