Plenair Van Strien bij behandeling Pakket Belastingplan 2023



Verslag van de vergadering van 12 december 2022 (2022/2023 nr. 12)

Status: gecorrigeerd

Aanvang: 21.51 uur


Bekijk de video van deze spreekbeurt

De heer Van Strien i (PVV):

Dank u wel, voorzitter. Volgens minister Kaag van Financiën, zo zei zij op haar partijcongres van 19 november, is het nu welletjes. Volgens haar zijn ingrepen nodig om de staatskas weer op orde te brengen. Wat we met de ene hand uitgeven, moet eerst met de andere hand zijn binnengekomen. Even dacht ik: we gaan nu die reusachtige som van 60 miljard voor klimaat- en stikstofonzin eindelijk eens wegstrepen. Maar nee, van D66 moeten de belastingen omhoog. Dat gaat iedereen voelen. D66 zet ook in op langer werken na het pensioen. Daarmee weten we waar het vandaag over gaat: nog zwaardere belastingen om de stikstof- en klimaathobby's van dit kabinet te bevredigen. Nog zwaardere belastingen voor gezinnen die toch al niet rond kunnen komen, vooral door de dramatische energieprijsstijgingen.

Andere jaren bogen wij ons in dit debat over puntenwolken die de koopkracht per inkomensgroep weergaven. Voor de woordvoerders van sommige partijen was dat een ware hobby. Dat kunnen we dit jaar wel vergeten. Dit jaar kijken we in een zware ondoordringbare smog — mist is nog een te mooi woord — van belastingen en energieprijsstijgingen. Dat komt omdat de vertienvoudiging van de energieprijzen inkomensgroepen zeer verschillend treft, afhankelijk van de woonsituatie. Eén ding weten we daarbij zeker: er zijn veel gezinnen met lage inkomens die in slecht geïsoleerde huurwoningen wonen en daar weinig aan kunnen doen. Die gezinnen zijn pas echt de pineut.

Maar ook in de middengroepen komt veel energiearmoede voor. Hierbij is bijzonder dat de elektriciteitsprijzen bijna net zo hard gestegen zijn als de gasprijzen, terwijl het gebruik van gas in de elektriciteitsproductie op dit moment rond 37% ligt. De wind en de zon, samen 30% van de elektriciteitsproductie, waren dit jaar net zo duur als vorig jaar. En de kolen zijn maar een beetje in prijs gestegen. Gascentrales, die werken met gasturbines of gecombineerde stoom- en gasturbines, zijn zeer flexibel in te zetten en zijn nodig om het labiele wind- en zonne-energienetwerk te laten functioneren. Die leveren immers geen constante elektriciteitsproductie. Dat betekent wel dat de marginale elektriciteitsproductie met gas plaatsvindt, waardoor de gasprijs de marktprijs van de elektriciteit bepaalt.

Ondertussen maken al die andere centrales en de beheerders van de gesubsidieerde wind- en zonne-energieparken natuurlijk woekerwinsten, met dank aan de privatisering van de energiebedrijven. Een aardige bijkomstigheid hierbij is natuurlijk wel dat die links-elitaire gesubsidieerde Teslarijder inmiddels meer aan elektriciteit betaalt dan een benzinerijder aan benzine. Maar ondertussen betaalt ook de consument twee keer voor wind- en zonne-energie: a in de vorm van energiebelasting en de belasting voor opslag duurzame energie, ODE en b omdat in dit systeem de elektriciteitsprijs aan gas gekoppeld is, waardoor de consument de woekerwinsten van de elektriciteitsbedrijven mag betalen.

Ik kom hiermee automatisch op de Wet tijdelijke solidariteitsbijdrage. Dit wetsvoorstel ziet op een tijdelijke solidariteitsbijdrage voor fossiele bedrijven, die het surplus aan winsten als gevolg van onvoorziene omstandigheden additioneel belast. Ik heb in het verslag van het wetgevingsoverleg van de Tweede Kamer gelezen dat de tijdelijk extra taks voor fossiele bedrijven, ter invulling van de Brusselse plannen, helaas niet geldt voor zonne-energie- en windparken en dat dit de aandacht heeft van de regering. Ik zou graag wat nader uitgelegd willen hebben waarom er kennelijk per se Brusselse wetgeving nodig is om de overwinsten van zonne-energie- en windparken te belasten. De PVV-fractie vindt het onbegrijpelijk dat dit onderdeel niet is meegenomen in de voorliggende wet.

Voorzitter. In de ondoordringbare smog van belastingen — ik noem de energiebelasting, ODE, de klimaattransitiebelasting en vanaf januari 21% btw — en prijsverhogingen gaat deze regering nu, in plaats van de simpelste oplossing te kiezen en die belastingen te verlagen of niet door te laten gaan, de belastingen verhogen en tegelijkertijd een prijsplafond invoeren. Voor de goede orde: tot aan het plafond gaan de energieprijzen omlaag en daarboven gaan de energieprijzen omhoog. Dus van de mensen in slecht geïsoleerde huurhuizen kan de energierekening alsnog zomaar omhooggaan. En alsof ons belastingstelsel nog niet ingewikkeld genoeg is, krijgen we nu een regeling via de energiebedrijven, een soort toeslagenregeling via de geprivatiseerde energiebedrijven. Problemen en chaos verzekerd, want al die geprivatiseerde buitenlandse energiebedrijven gaan natuurlijk zowel de overheid als de consument het vel over de oren trekken. Dat er snel iets moest gebeuren met de energieprijzen, en vooral met de belastingen daarop, is naar de mening van de PVV-fractie duidelijk en zeer gewenst. Maar of het op deze manier moet, is zeer de vraag. Misschien kan de minister of de staatssecretaris iets meer zeggen over de stand van zaken, want de energiebedrijven hebben kennelijk nog geen idee hoe het moet.

Voorzitter. Nu we het toch over de energieprijzen hebben, kom ik automatisch op het wetsvoorstel Wet minimum CO2-prijs industrie. Ik moest even nadenken, want ik meende over dit wetsvoorstel in het voorjaar ook al een debat te hebben gevoerd. Dat bleek echter het debat te zijn over de Wet minimum CO2-prijs elektriciteitsopwekking op 8 maart. Alle argumenten die in dat uitgebreide debat aan de orde zijn gekomen, blijven ook hier onverkort gelden. Ik herhaal daarom kortheidshalve alleen onze conclusies van dit voorjaar. Het is ook hier de vraag of deze wet daadwerkelijk effect zal gaan sorteren. De prijs per ton CO2 is door de politieke keuze om die CO2-budgetten steeds kleiner te maken inmiddels zo hoog opgelopen, dat die ver boven het in deze wet genoemde prijspad ligt. Of dat zo blijft, is theoretisch natuurlijk de vraag, maar één ding is wel zeker: de prijzen van vooral gas en elektriciteit zijn enorm gestegen en die blijven stijgen. Voor een deel komt dat door een stijgende CO2-prijs. Kunstmatig dus. We zullen dan ook tegen dit overbodige wetsvoorstel stemmen.

Voorzitter. Ik kom bij de afschaffing van de inkomensondersteuning van de AOW'ers: de IO-AOW. Eerst hebben we via moties moeten afdwingen dat de AOW-uitkering meestijgt met de bijzondere verhoging van het wettelijk minimumloon; iets wat wij niet meer dan fatsoenlijk vinden. Even later zie je de truc om diezelfde verhoging als sigaar uit eigen doos te financieren door het afschaffen van de IO-AOW, het terugdraaien van de verhoging van de ouderenkorting en het afschaffen van de fiscale oudedagsreserve. Wij betreuren dit zeer en wij zullen dan ook zeker tegen dit wetsvoorstel stemmen.

Voorzitter. Ik kom bij box 3. Jarenlang heeft mijn fractie gewezen op het onrechtvaardige van het heffingssysteem in box 3. In de tijd dat staatssecretaris Van Rij nog Eerste Kamerlid was, trok hij zelfs met ons ten strijde. Maar als het op stemmen aankwam, noopte de fractiedwang hem om zich toch te conformeren aan de dubieuze systematiek van belasting heffen in box 3. De Hoge Raad moest eraan te pas komen om de regering te corrigeren. Dat hij nu, als staatssecretaris, zelf met de gebakken peren zit, is dan ook niet meer dan zijn verdiende loon. Maar wie schetst mijn verbazing? Deze zelfde staatssecretaris wil alleen rechtsherstel bieden aan belastingplichtigen die bezwaar hebben gemaakt, omdat de correctie anders te duur wordt. Hoeveel principes moet je inleveren om aan een kabinet-Rutte deel te nemen?

Maar dat is het nog niet alleen. In het nieuwe systeem worden banktegoeden gespaard, maar kennelijk moeten de overige vermogenscategorieën, waarvoor het rendement door de regering inmiddels is vastgesteld op 6,17% en die ook nog tegen een hoger tarief worden aangeslagen, het gelag betalen. Dit om de op de banktegoeden gederfde belastinginkomsten te compenseren. Maar het is niet alleen dat. In het Belastingplan 2023 is een totaalpakket aan maatregelen opgenomen, waarmee de lasten op vermogen op directe wijze met 5 miljard worden verzwaard. En dat dan ook nog in een jaar dat de prijzen van onroerend goed sterk dalen en de rendementen op aandelen ver beneden nul zijn gedaald. Voorts worden deze tarieven, gebaseerd op voortschrijdende gemiddelden uit een ander systeem, toegepast in een jaar waarin vrijwel alle rendementen tot een dieptepunt gedaald zijn. Hoe integer ben je dan bezig? De meeste mensen halen dat rendement echt niet. De voorbeelden van pachten van landbouwgrond, wettelijk geregeld op maximaal een paar procent, en obligaties zijn al in de Tweede Kamer genoemd.

Er is zonder meer een nog meer principieel voorbeeld te noemen. Als je zegt te streven naar belasten op werkelijk rendement, hoe kun je dan verkopen dat wanneer belastingbetaler A bijvoorbeeld €100.000 uitleent aan belastingbetaler B, even los van de drempels, belastingbetaler A 6,17% rendement moet noteren en belastingbetaler B maar 2,5% mag aftrekken? Hoe is dat te plaatsen in het streven naar werkelijk rendement, vraag ik de staatssecretaris. Mijn fractie is van mening dat de regering wederom op de verkeerde weg is, die bovendien juridisch onhoudbaar zal blijken. Graag ook op dit punt de reactie van de staatssecretaris.

Voorzitter. Ik kom weer terug bij Henk en Ingrid en hun gezin; zij die ieder jaar hun koopkracht zien teruglopen, het belastingstelsel ingewikkelder zien worden, de marginale druk hoger zien worden, tot wel 87%, en nu geconfronteerd worden met een draconische inflatie. Het ingewikkelder worden van het belastingstelsel en de toename van de marginale druk worden vooral veroorzaakt door onoverzienbare reeksen steil afgebouwde heffingskortingen en toeslagen die ergens tussen de €35.000 en €48.000 eindigen en die afhankelijk zijn van het wel of niet samenwonen, het wel of niet hebben van kinderen, de leeftijd van de kinderen, als die er zijn, de woonsituatie en noem maar op. Het is juist die groep, waarop de maatschappij drijft, die door al die toeslagen met de maximale marginale belastingdruk geconfronteerd wordt. Het is een fundamentele structuurfout in het belastingstelsel, die uiteindelijk niet wordt opgelost met nog een extra toeslag als de voltijdsbonus. Mijn vraag aan de staatssecretaris is dan ook: hoe staat het met de vereenvoudiging van ons belastingstelsel?

Voorzitter. Tot slot nog een aantal losse onderwerpen, te beginnen met de vliegbelasting. Met de verdrievoudiging daarvan worden niet onze ministers en staatssecretarissen getroffen, of de rest van de linkse elite, maar voor de gewone Nederlander is dit wel weer een extra aanslag op zijn vakantiebudget. En ja, het zorgt natuurlijk ook voor het verder uitkleden van Schiphol. Corendon wijkt in ieder geval al met zo veel mogelijk vluchten uit naar Brussel. Het laat zien dat dit kabinet zich niets gelegen laat liggen aan de gewone Nederlander. Het Nederlandse kabinet stuurde vijf bewindspersonen, plus uitgebreide ambtelijke ondersteuning, naar de klimaattop in het zonnige Sharm-el-Sheikh, om daar aan te schuiven bij de internationale jetset die met 200 privévliegtuigen naar Sharm-el-Sheikh ging, met niet te vergeten GroenLinkswethouder Schouten van Nieuwegein. Zij zullen daar geen kilometer minder om vliegen.

Dan de IACK, de inkomensafhankelijke combinatiekorting. Het is uiterst curieus waarom niet een budgetneutrale maar gelijkmatige afbouw voor iedereen is gekozen. Het lijkt me logisch dat het voorstel dat in de Tweede Kamer gepresenteerd is, waarbij de facto nog meer bezuinigd wordt, het niet haalde. Misschien kan de minister of de staatssecretaris nog eens uitleggen hoe dat zit en waarom deze keuze gemaakt is.

Ons allerlaatste punt betreft de afschaffing van de bpm-vrijstelling voor ondernemers. Het is weer de middenstand, die het de afgelopen jaren al fors voor de kiezen heeft gekregen met alle coronamaatregelen, waar dit fors ingrijpt. Ook hier zien we overheidsdwang, in dit geval om ondernemers via fiscale weg in een elektrische auto te persen. Zij mogen het dan zelf uitzoeken, met alle problemen die daarbij horen. Ik heb hier jaren geleden al gewezen op het feit dat ik een elektrische auto voorlopig geen caravan zie trekken. Hetzelfde probleem doet zich dus voor bij een bestelauto die wat lading moet meenemen. Ze kunnen dan inmiddels een iets grotere actieradius hebben maar als je regelmatig naar het buitenland moet, wordt het toch een problematisch verhaal met je bestelauto met een actieradius van, afhankelijk van de lading, 100 tot 250 kilometer. Los van het beperkt aantal laadpunten in het buitenland, kost het opladen veel meer tijd dan tanken.

De voorzitter:

Meneer Crone heeft een vraag aan u.

De heer Crone i (PvdA):

Ik wil vragen: leest u weleens de ANWB-test van de auto's die het beste caravans kunnen trekken? Daar staat de elektrische auto tegenwoordig bovenaan. We houden het in dit debat bij de feiten. Ik wil dus vragen: heeft u dit gelezen?

De heer Van Strien (PVV):

Ik heb niet gelezen over auto's die caravans kunnen trekken. Ik heb wel het verhaal over bestelauto's in de ANWB-gids gelezen. Daarin komt inderdaad een bestelauto met een lading uit op een actieradius van 100 tot 200 kilometer. En dat is het punt waar het nu over gaat.

Behalve het beperkt aantal laadpunten in het buitenland kost ook het opladen veel meer tijd dan tanken, tijd die voor iedere ondernemer goud waard is. Het betekent simpelweg een nog grotere krapte op de arbeidsmarkt. Probeert deze overheid zich werkelijk weleens in te leven in de problemen van de ondernemer, zo vraagt mijn fractie zich af. Waarom deze aanslag zo kort na de coronacrisis?

Samenvattend, voorzitter. Dit kabinet is de schaamte voorbij door dit uitkleedpakket voor te leggen aan het parlement. Gigantische bedragen aan belastinggeld worden verkwist voor het euforische gevoel de wereld te kunnen redden. In plaats van het belastingstelsel te vereenvoudigen wordt het alleen maar complexer en moeilijker te doorgronden. Het nivelleren gaat gestaag door, zodat initiatieven om extra te werken worden gesmoord. En dat Nederland hieraan onderdoor zal gaan, lijkt er niet toe te doen.

Dank je wel.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Van Strien. Dan is nu het woord aan meneer Crone en hij spreekt namens de PvdA.