Plenair Dessing bij behandeling Wijziging van de Wet verbod op kolen bij elektriciteitsproductie in verband met beperking van de CO2-emissie



Verslag van de vergadering van 29 juni 2021 (2020/2021 nr. 43)

Status: gecorrigeerd

Aanvang: 14.48 uur


Bekijk de video van deze spreekbeurt

De heer Dessing i (FVD):

Voorzitter, dank u wel. Vanmiddag praten we net als vanochtend weer over een wet die met spoed voor 1 juli moet worden behandeld. Want we moeten haast maken met de energietransitie. Waarom? Tsja, anders dreigt er een ramp volgens Brussel en volgens de rechter in het Urgenda-arrest. Welke ramp precies weten we niet. De stijging van de zeespiegel kan het niet zijn, want die bedraagt een stabiele 2 millimeter. Dus dat is over 100 jaar slechts 20 centimeter. Daar moeten we ons wel op voorbereiden maar niet overhaast. Enfin, Brussel, Urgenda, de rechter wil dat we de hypermoderne kolencentrales minder laten draaien. Eigenlijk gemiddeld maar een derde van de tijd of een derde van de capaciteit. En dan produceren we 2,2 gigawatt stroom minder per jaar. Dat is twee keer zo veel als alle bestaande windparken op zee op dit moment produceren. En moeten we dan minder stroom gaan verbruiken? Nee. Volgens alle voorspellingen gebruiken alle eindverbruikers bij elkaar zeker tot 2030 evenveel stroom als nu, en op sommige plaatsen zelfs meer. Vorige week vroeg de gemeente Amsterdam het Rijk om hulp. Daar dreigt een stroomtekort. In delen van Noord is de maximumcapaciteit van het net reeds bereikt en in het westelijk havengebied is dat binnenkort ook het geval. Herinneren we ons nog hoe daar in 2020 een kolencentrale, de Hemwegcentrale, werd gesloten? Toen was dat reden voor een feestje, ruim een jaar later is er een roep om hulp.

Voorzitter. We zijn bezig met een transitie, een energietransitie. In het Nederlands is dat gewoon een overgang. Bij een overgang van het een naar het ander moet je verstandig handelen en vooral geen haast maken. Eerst een klein beetje proberen. De simpelste overgang is die van een oud paar schoenen naar een nieuw paar schoenen. Dat moet je ook geleidelijk doen. Je moet niet de eerste dag met je nieuwe schoenen meteen de vierdaagse gaan lopen. Toch is die onnodig hoge snelheid die bij de energietransitie wordt gehanteerd doordat gedachteloos hoge doelen worden gesteld die koste wat het kost bereikt moeten worden, precies wat er fout gaat en precies wat de Eerste Kamer, de chambre de réflexion, zou moeten tegenhouden, maar daar blijkt weinig behoefte aan te bestaan. Om snelheid te maken, sluiten we stabiel werkende kolencentrales en daarom moeten buitenlandse bruinkoolcentrales, die veel CO2 uitstoten, en gascentrales, die minder CO2 uitstoten, bijspringen. Maar deze laatste hebben een beperkte productie, die alleen nodig is in de daluren. Zonder wind en stroom vragen deze centrales hiervoor dus de hoofdprijs, terwijl nu al het grootste deel van de energierekening van de burgers bestaat uit allerlei heffingen. Die dure stroom wordt een steeds slechter product. Het wordt namelijk onbetrouwbare, intermitterende stroom. Stroom die er soms wel is en soms niet, en niet als het donker is en er geen wind waait. Meer geld voor wiebelstroom dan voor stabiele stroom; dat is de uitkomst van overhaast beleid. Dan moeten de netwerken nog eens onnodig worden uitgebreid om die wiebelstroom te kunnen doorgeven. Miljarden hebben netwerkbeheerders als Stedin, Alliander en Enexis nodig om slechtere kwaliteit stroom te kunnen leveren.

Deze wet doet aan alle kanten pijn en kost veel geld. Daar ondervindt de burger nu al de lasten van, doordat de gestegen prijzen vanwege de CO2-compensatie op het bord van de consument terechtkomen. Aardgas is in Nederland al twee keer zo duur als in omliggende landen, behalve voor de industrie.

Voorzitter. Ik zei het vorige week en ik zeg het nu: waar zijn we nu helemaal mee bezig? We hebben ons in de situatie laten manoeuvreren dat de rechter het Urgenda-vonnis kon uitspreken, doordat we ons hebben gecommitteerd aan een veel te strenge CO2-normering, door te veel aan de leiband van Brussel te willen lopen. Maar we zijn in een fuik terechtgekomen waar we langzamerhand niet meer uit lijken te komen. Onze fractie zal er in ieder geval alles aan doen om niet-realistische uitvoeringswetten van de energietransitie aan de kaak te blijven stellen. Een energietransitie waar de kiezer zich nooit rechtstreeks over heeft mogen uitspreken. Nederland wordt gemaakt tot een land met een instabiele elektriciteitsvoorziening. Iets wat wij voorheen slechts in ontwikkelingslanden zagen. Dat zullen we op termijn gaan merken.

Laten we voor nu in ieder geval de financiële pijn duidelijk maken; de pijn op korte termijn. Daartoe heb ik twee vragen aan de staatssecretaris. Hoe hoog zijn de kosten van de energietransitie voor de belastingbetaler dit jaar, volgend jaar en het jaar daarop? En wat zijn de totale kosten van het implementeren van deze wet voor de burger en voor de industrie?

Onze fractie wacht met belangstelling op de beantwoording door de staatssecretaris.

De voorzitter:

Dank u wel, meneer Dessing. Dan is het woord aan mevrouw Huizinga-Heringa namens de fractie van de ChristenUnie.