Verslag van de vergadering van 10 november 2020 (2020/2021 nr. 9)
Status: gecorrigeerd
Aanvang: 14.01 uur
Mevrouw Moonen i (D66):
Voorzitter. Allereerst leeft onze fractie van D66 mee met de mensen die ziek zijn geworden en het misschien niet hebben gered en met hun nabestaanden. Dit zijn ingrijpende gebeurtenissen in de levens van mensen.
De fractie van D66 heeft waardering voor de regering, die direct in het voorjaar in twee weken tijd vertrouwenwekkend heeft gereageerd op de COVID-19-pandemie met een aantal zeer kordate steunpakketten. Bij alle zorgen die mensen in deze periode toch al hebben, is het belangrijk om de financiële zorgen voor een groot deel te verlichten. Dat is een compliment voor de minister en staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Samen staan we voor de uitdaging om de gezondheid van mensen te beschermen, de economie overeind te houden en de sociale gevolgen te minimaliseren. Dit vraagt om heel evenwichtige afwegingen, die de regering in samenspel met veel maatschappelijke actoren en experts dagelijks maakt. Het voorliggende steunpakket is erop gericht tegemoet te komen aan de grote financiële onzekerheid van mensen en om tegelijkertijd ruimte te bieden aan mensen en bedrijven om zich aan te passen aan de nieuwe situatie.
Voorzitter. De fractie van D66 wil een aantal vragen voorleggen aan de minister. Ten eerste. De regering schrijft dat de overheidsfinanciën bij een langere crisis verder zullen verslechteren en dat de buffer die nu wordt aangesproken, niet onbeperkt is. Voor de NOW-regeling geldt dat als men voldoet aan de criteria, de vergoedingen maximaal kunnen oplopen tot drie keer een modaal maandsalaris. Dat is een brutomaandsalaris van €9.538,- per maand. Dat is feitelijk een verdubbeling van de steun die we normaal aanhouden bij bijvoorbeeld de WW of de WAO. Dat lijkt een erg ruimhartige inzet, zeker als een crisis lang aanhoudt. Mijn vraag aan de minister is of een dergelijke hoge compensatie van vaste salarissen nodig is. Is bijvoorbeeld door de regering onderzocht in welke loonklasse substantieel minder uitgaven worden gedaan? Is het wijs en proportioneel om de hogere inkomens zo vergaand tegemoet te komen?
Ten tweede. De regering heeft een aanvullend sociaal pakket van 1,4 miljard euro beschikbaar gesteld voor de begeleiding naar nieuw werk en voor om- en bijscholing. Die aandacht voor om- en bijscholing is eigenlijk heel positief. Daar wil ik dus een compliment voor geven. Mijn vraag is of de bedrijven waarvan tijdens de pandemie is gebleken dat ze niet duurzaam levensvatbaar zijn, voldoende worden geactiveerd. Zetten deze crisis en het grote pakket aan maatregelen voldoende aan tot een echte transformatie van je bedrijf, om de bakens echt te verzetten? Worden medewerkers voldoende geactiveerd om werk te zoeken in sectoren waar nou juist de groei zit? En hoe verloopt de omscholing van baan naar baan, in het bijzonder voor ouderen?
Voorzitter. De minister van Financiën heeft in de Tweede Kamer toegezegd om met een uitgebreide evaluatie te komen van het pakket coronamaatregelen, samen met de ministers van EZK en SZW. Die evaluatie juichen wij toe. Ik begreep ook dat er in de evaluatie aandacht is voor differentiatie naar doelgroepen en sectoren. Onze vraag is of er in de evaluatie ook aandacht is voor de incentives. Welke hebben wel en welke hebben niet gewerkt, ook voor specifieke groepen, vooral om te kijken: wat leren wij hiervan?
Tot slot, voorzitter. Uit de cijfers blijkt dat vooral jongeren hard geraakt worden. Zij werken vaker op een tijdelijk contract en in de harder geraakte sectoren. Ook komen ze — dat is een groot maatschappelijk probleem — nauwelijks meer aan een stageplaats. Vooral jongeren in het middelbaar beroepsonderwijs en het hoger beroepsonderwijs hebben grote moeite om praktijkstages te kunnen doen. Hierdoor lopen die studenten studievertraging op. Bovendien gaat het om vakmensen, die we heel hard nodig hebben op de arbeidsmarkt. Mijn vraag aan de minister is: kan de minister een toezegging doen om een actieplan stages op te stellen samen met het bedrijfsleven — want dat zal voor een belangrijk deel deze stages moeten gaan aanbieden — om ervoor te zorgen dat mbo- en hbo-studenten snel een stageplaats krijgen? Want dit is een acute kwestie, die nu speelt.
Dit was de inbreng van D66.
De voorzitter:
Dank u wel, mevrouw Moonen. Dan is het woord aan de heer Essers namens de fractie van het CDA.